تحلیل فضایی-کالبدی الگوهای همجواری و استقرار عناصر محله ای(نمونه موردی: شهر اصفهان)

محله گرایی و بازآفرینی نقش و کارکرد مهم محله در شهر، از دل مشغولی های فعلی عرصه ی شهرسازی است. از طرفی، از آنجا که شهر به عنوان یک کلیت واحد، مجموعه ای یکپارچه و شکل یافته از اجزاء مختلف و زمینه های متنوعی همچون عناصر کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... است، وجود ارتباط فی مابین تمامی عناصر آن امری ضروری خواهد بود. همین نگرش در مقیاس محله ها و عناصر آن نیز تسری می یابد و می توان بیان نمود که، محله ها به عنوان کلیتی هم پیوند در مقیاس خرد شهری، زیر مجموعه ی های ساختار شهر محسوب می شوند که از مجموعه ی عناصر مرتبط به هم تشکیل شده اند؛ در بطن متن شهری رخ می-نمایانند و با الگوهای متنوعی در هر دوره از حیات شهری جلوه می کنند. از سوی دیگر، به نوعی ضرورت تعامل هر چه بیشتر و موثر ما بین دو حوزه ی شهرسازی یعنی طراحی و برنامه ریزی، از اهم رسالت های شهرسازی امروز می باشد و تغییر نگرش به سمت رویکرد تعاملی بین دو حوزه ی کیفیت محور و کمیت محور، نقطه ی آغازین شکل گیری ایده ی تحقیق است. دیدگاه مورد نظر در این پژوهش، بر این فرض استوار است که، برنامه ریزی محله ای یا برنامه ریزی در سطح نواحی خرد شهری با تلفیق دو نگرش فوق، ضمن آنکه موجب می شود تا شرایط، امکانات، ضعف ها و پتانسیل های موجود در محلات به نحو عینی تری مورد مداقه قرار گیرد، واکاوی الگوی ساختار فضایی محله و مراکز آن را امکان پذیر می سازد. از این رو، در راستای پاسخ گویی به سولات اساسی تحقیق- مبنی بر شناسایی الگوهایی همجواری و استقرار عناصر محله ای در ساختار فضایی-کالبدی محله، استخراج اصول و معیارهای ایجاد یک محله ی کل گرا و استقرار عناصر در الگوهای محله ای، بازخوانی نمونه ها و مصداق های عینی مراکز محله ای با قابلیت فضایی-کالبدی محله های شهری و تدوین چارچوب تحلیل فضایی-کالبدی الگوهای استقرار عناصر(خدماتی)- فرایند پژوهش به این نحو تعریف می شود که در ابتدا، اصول حاکم بر شکل گیری و سازمان دهی فضایی محله، شناسایی می شود و پس از آن معیارهایی برگرفته از تحلیل محتوای آرا و نظریه های اندیشمندان شهرسازی در رویکردهای مختلف و هم پوشانی آنها به لحاظ ماهیتی، استخراج می شود. در گام بعدی اصولی عام و با قابلیت تعمیم پذیری برای تحلیل فضایی-کالبدی بافت محله های شهری را در زمینه ی چگونگی استقرار و ترکیب فضایی عناصر و بهره برداری بهینه از فضا در ساختار فضایی محله ارایه می دهد. در این مطالعه از روش فرا-تحلیل یا تحلیل انسجام بخش استفاده شده و هدف آن بررسی اصول اساسی دانشی است که در رابطه ی با موضوع پژوهش، قابل استناد و ارجاع می باشد و تحلیلی مبتنی بر روش های کیفی، مقایسه ای و تطبیقی خواهد بود. این روش، شیوه ی خاصی از مرور متون است که به ترکیبی نظام یافته از رویکردهای گوناگون در مورد موضوعی خاص و با هدف پاسخ گویی به سوالات تحقیق، خواهد پرداخت و زمینه سازی نظریه پردازی را فراهم می کند.