مدیریت تغذیه ای پروتئین جیره گاوهای شیری با استفاده از شاخص نیتروژن اوره ای شیر

هدف از این تحقیق، بررسی مدیریت تغذیه ای پروتئین جیره گاوهای دو فارم شیرده با استفاده از شاخص نیتروژن اوره ای شیر بود. برای این منظور نمونه های شیر و جیره غذایی و سایر اطلاعات مدیریتی از دو واحد گاوداری در سطح شهرستان تبریز جمع آوری شد. در این تحقیق دام ها بر اساس شکم زایش (1، 2 و 3) و روزهای شیردهی دسته بندی شدند. در این تحقیق روزهای شیردهی را به 6 گروه تقسیم شد (گروه اول شامل کمتر از 70 روز، گروه دوم بین 120-70 روزگی، گروه سوم از 170-120، گروه چهارم از 220-170، گروه پنجم از 270-220 روزگی و گروه آخر از 270 روز به بالا) و اثر آن بر روی درصد چربی شیر نمونه های انفرادی بررسی شد. غلظت اوره شیر با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و اجزای ترکیبات شیر با دستگاه میلکواسکن (fossomatic 4000 milkoscan analyzer denmark) اندازه گیری شد. میانگین غلظت اجزای ترکیبات شیر (چربی، پروتئین، مواد جامد غیر چربی و لاکتوز) بترتیب 648/3، 142/3، 740/8 و 292/4 درصد بدست آمد. میانگین غلظت نیتروژن اوره ای شیر(mun) 128/11 میلی گرم بر دسی لیتر و دامنه mun در این تحقیق 1/17-2/6 بدست آمد و کمترین مقدار در دوره شیردهی سوم و به بالا پدیدار شد. بالاترین غلظت mun در 120-90 روزهای شیردهی نائل شد. و بعد از 120 روز شروع به کاهش کرد.. برای بررسی ارتباط بین فاکتورهای غیر تغذیه ای و تغذیه ای اندازه گیری شده با میزان نیتروژن اوره ای شیر و نمونه های انفرادی و تانک شیر از دو مدل استفاده شد. ابتدا اثر گله، شکم زایش، ماه نمونه گیری و روزهای شیردهی بر روی ترکیبات شیر اندازه گیری شده مورد بررسی قرار گرفت که در این میان اثر شکم زایش، گله و روزهای شیردهی بر روی درصد چربی شیر در بین دام ها معنی دار نبود. ولی اثر ماه نمونه گیری بر روی درصد چربی شیر در بین گاوها کاملاً معنی دار بود (01/0> p). اثر ماه نمونه‎گیری، گله و روزهای شیردهی بر روی درصد پروتئین، لاکتوز و مواد جامد غیر چربی شیر کاملاً معنی دار (01/0>p)، ولی اثر شکم زایش غیر معنی دار بود. با توجه به آنالیز داده ها اثر ماه نمونه گیری بر روی میزان نیتروژن اوره ای شیر کاملاً معنی دار بود (01/0>p). ولی اثر گله، شکم زایش و روزهای شیردهی بر روی نیتروژن اوره ای شیر غیر معنی دار بود. در مدل دوم اثر گله، شکم زایش، ماه نمونه گیری و روزهای شیردهی بر روی میزان غلظت نیتروژن اوره شیر بررسی شده و به این نتیجه رسید که اثر ماه نمونه گیری بر روی mun کاملاً معنی دار می باشد (01/0>p). نتایج تجزیه و تحلیل داده های حاصل از تانک شیر نشان داد که اثر گله و ماه نمونه گیری بر روی درصد چربی شیر غیر معنی دار اما تأثیر گله بر روی درصد لاکتوز، snf و پروتئین شیر معنی دار بود (05/0>p). از سوی دیگر اثر گله بر روی mun تانک شیر غیر معنی دار بود. اثر ماه نمونه گیری بر روی ترکیبات تانک شیر غیر معنی دار بود ولی بر روی میزان غلظت mun فقط ماه اول با ماه سوم معنی دار بود و اما از سوی دیگر اثر گروه روزهای شیردهی بر روی درصد پروتئین، snf و لاکتوز شیر فقط گروههای 1، 2 و 3 با 4، 5 و 6 ارتباط معنی داری داشتند. اثر گروه روزهای شیردهی بر روی mun غیر معنی دار بود. نتایج حاصل از رگرسیون ساده داده ها نشان داد که غلظت mun فقط با پروتئین جیره ارتباط معنی داری دارد. نتایج حاصل از مقایسه اقتصادی فارمها نشان داد که در فارم اول سرانه مصرف خوراک نسبت به تولید هر دام افزایش یافته و از سوی دیگر میزان پروتئین جیره نسبت به میزان تولید دامها در سطح بالای قرار دارد و در نهایت باعث افزایش هزینه های اضافی و کاهش سوددهی در فارم می شود. در فارم دوم سرانه مصرف خوراک نسبت به میزان تولید کاهش یافته اما میزان پروتئین جیره نسبت به میزان تولید در حد مطلوبی قرار گرفته و باعث شده که فارم به سطح بهینه ای از تولید برسد و سوددهی در فارم نسبت به هزینه ها مطلوب باشد. میزان میانگین بهره وری خوراک مصرفی در فارم اول 89 درصد بود. این نشان می دهد که به ازای هر کیلوگرم خوراک مصرفی، میزان تولید شیر کمتر از یک کیلوگرم می باشد. این حاکی از آن است که در این فارم از نهاده ها به صورت بهینه و مطلوب استفاده نشده است. میزان میانگین بهره وری خوراک مصرفی در فارم دوم 107 درصد بود. این نشان می دهد میزان ستاده بدست آمده نسبت به نهاده مصرف شده افزایش یافته است و باعث شده که بهره وری در فارم دوم به سطح بهینه و مطلوب برسد.