عوامل موثر بر سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه

چکیده: منطقه خاورمیانه به دلایل زیر همواره یکی از کانونهای بحران در جهان بوده است:وجود ذخایر عظیم انرژی، موقعیت استراتژیک خلیج فارس، رقابت قدرت های بزرگ، ظهور جنبش های سیاسی و اجتماعی، منازعه اعراب و اسرائیل، اختلافات میان کشورهای منطقه و وابستگی آنان به قدرت های بزرگ و حضور نیروهای بیگانه. بعد از فروپاشی شوروی در سال 1991 تحولات بین الملل به سمت افزایش تاثیرگذاری ایالات متحده در تحولات بین المللی بوده است.آغاز استراتژیهای جدید امریکا در خاورمیانه با تهاجم عراق به کویت در سال 1990 شروع و با وقوع حوادث 11 سپتامبر 2001 تکمیل گردید.حادثه 11 سپتامبر توانست سیاست خارجی امریکا را جهت داده و زمینه را برای هژمونی این کشور فراهم کند.موفقیت واشنگتن در سرنگونی طالبان در افغانستان، نومحافظه کاران را تشویق کرد تا یکی از حلقه های قدرتمند کشورهای خاورمیانه یعنی عراق را به بهانه داشتن سلاح های کشتار جمعی هدف قرار دهند.در پی اشغال عراق طرح خاورمیانه بزرگ به عنوان سیاست محوری مطرح گردید.موضوعی که سبب شد سیاست خارجی امریکا پس از فروپاشی شوروی و بالاخص پس از حادثه 11 سپتامبر حالت تهاجمی به خود بگیرد، ظهور نومحافظه کاران بود که بدلیل پیوند آنها با لابی صهیونیزم، توانستند تمامی سیاستهای امریکا در خاورمیانه را تحت تأثیر قرارداده و تمامی آنها را به نفع اسرائیل وضع کنند.البته عامل نفت نیز برای کنترل رقبا، تضعیف اوپک و هژمونی در سیاستهای امریکا دخیل بوده است. این پایان نامه چهار هدف را دنبال می کند:الف) بررسی عوامل درونی و بیرونی موثر بر سیاست خارجی ایالات متحده امریکا در خاورمیانه ب)بررسی نقش انرژی بخصوص نفت در سیاست خارجی امریکا در خاور میانه پ)بررسی تأثیر مذهب، لابی ها، گروههای ذی نفوذ و مجتمع های نظامی، صنعتی بر سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه ت)تحلیل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و حوادث یازدهم سپتامبر 2001 و تأثیرات آنها بر سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه نوع تحلیل در این پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده است. با توجه به شاخص های در نظر گرفته شده در متغیرهای تشکیل دهنده فرضیه ها برای دستیابی به داده های عینی تر از روش استنباطی نیز بهره گرفته شده است. در نهایت تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق نتایج ذیل را به همراه داشته است: الف)تغییر و تحولات بین المللی و دستیابی به نفت خاورمیانه و همچنین نیروهای مذهبی و لابی ها از مهمترین عوامل بیرونی و درونی تأثیرگذار بر سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه می باشند. ب) باتوجه به نیاز روز افزون امریکا و کشورهای دیگر به نفت خاورمیانه، کنترل و تسلط امریکا بر خاورمیانه برای ایجاد هژمونی ضروری است. پ) لابی های صهیونیستی، نومحافظه کاران و نخبگان سیاسی محوری ترین و موثرترین گروه های ذی نفوذ در سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه بوده، بگونه ای که اکثریت تصمیم ها با موافقت آنها و در جهت منافع اسرائیل گرفته می شوند. ت)فروپاشی اتحاد شوروی و ظهور تک قطبی جهانی امریکا و پس از آن حادثه 11 سپتامبر 2001 باعث دگرگونی سیاست خارجی امریکا و ورود مفاهیم جدیدی من جمله تروریسم، جنگ پیشگیرانه و...در سیاست خارجی امریکا و متعاقب آن حمله به افغانستان و عراق و مطرح کردن"طرح خاورمیانه بزرگ"گردید.