آسیب شناسی برنامه ریزی شهرهای جدید، پدافند غیر عامل- مطالعه موردی شهر جدید پرند

پس از اتمام جنگ تحمیلی و شروع دوران سازندگی در کشورمان، منطقی به نظر می رسد که تجارب بسیاری که در دوران جنگ نصیبمان شده بود را در توسعه و سازندگی به کار ببندیم و با آسیب شناسی آن دسته از نقاط ضعف، سازندگی های جدید را ایمن و پایدار احداث نماییم. امروز با گذشت بیش از 20 سال از اتمام جنگ تحمیلی، مرور مختصر از شرایط وضع موجود شهرها و سکونتگاه های انسانی نشان می دهد شهرهای ما در توسعه های معاصر خود ایمن و پایدار رشد ننموده اند.یکی از مظاهر دوران سازندگی پس از اتمام جنگ تحمیلی در حوزه شهرسازی، ایجاد شهرهای جدید می باشد. شهرهای جدید که با هدف اصلی جذب سرریزهای جمعیتی در نقاط متعددی از کشورمان تاسیس شدند، این وظیفه را به عهده داشتند که تمرکز رو به افزایش در مادر شهرهای مجاور خود را کاهش داده و شرایط مطلوبی از نظر زندگی را برای نو شهروندان خود رقم بزنند. ضرورت پرداختن به موضوع پدافند غیرعامل با توجه به سطح تهدیدات رو به افزایش علیه کشورمان -علی رغم وجود پتانسیل های قانونی که تا قبل از این وجود داشت، اما نادیده انگاشته شده بود- در چند سال اخیر به یکی از مهم ترین مسائل در حوزه های مشترک دفاعی و برنامه ریزی شهری تبدیل شده است. با توجه به وسعت ابعاد پدافند غیرعامل در حوزه های حوادث غیر مترقبه طبیعی و غیرطبیعی، موضوع پدافند غیرعامل در حوزه هایی که منبع آن تهدید نظامی باشد با توجه شرایط حساس سیاسی و ژئوپلتیکی کشورمان به عنوان فرضیه اصلی این پژوهش برگزیده شد.علت انتخاب شهرهای جدید این است که شهرهای موجود به دلیل تکمیل شدن بدنه ی کالبدی و ساخت و ساز در آن و حجم سرمایه گذاری بالا، در صورت آسیب شناسی از قابلیت پایینی برای اصلاح شرایط وضع موجود خود برخوردارند، این در حالی است که در شهرهای جدید به دلیل تکمیل تدریجی بدنه کالبدی شهر و سکونت جمعیت محدود، ملاحظات پدافند غیرعامل از قابلیت تحقق بیشتری قاعدتاً برخوردار می باشد. علت انتخاب شهر جدید پرند در میان شهرهای جدید را می توان مجاورت به شهر تهران به عنوان پایتخت که یکی از مهم ترین اهداف احتمالی در حملات نظامی می باشد به عنوان یک دلیل، و افزایش یکباره سقف ظرفیت جمعیتی در این شهر به نزدیک 9 برابر وضعیت اول خویش، در کنار پیش بینی استقرار 110 هزار واحد مسکونی طرح مسکن مهر که موجب هجوم منابع انسانی و سرمایه گذاری ها بعدی در این شهر خواهد شد، می توان به عنوان دلیل دیگر عنوان نمود. از جمله دیگر دلایل موقعیت خاص و ویژه ی این شهر جدید از نظر قرارگیری در مجاورت شریان های ارتباطی زمینی، ریلی و هوایی می باشد که به جرات می توان گفت هیچ شهر جدیدی در کشورمان از این شرایط خاص و حساس منطقه ای و زیر ساختی برخوردار نمی باشد. پس از بررسی مبانی نظری مرتبط با شهرهای جدید و پدافند غیرعامل، معیارهای مورد توجه پدافند غیرعامل از میان شاخصه های برنامه ریزی شهری انتخاب، و کیفیت آن در نمونه موردی ( شهر جدید پرند) مطالعه شد. پس از بررسی میدانی، تحلیل قابلیت ها و محدودیت ها شهر جدید پرند از منظر ملاحظات پدافند غیرعامل، در قالب جداول تحلیلی swot و در 3 محور آمایش محیطی و ظرفیت های مکانی، ساختار و فرم، توده و فضای کالبدی شهر، و کاربری اراضی شهری صورت گرفت و بهراین اساس جداول تنظیم و نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها مشخص گردید. در ادامه با توجه به داده های جداول swot راهبردهای اصلی طرح با هدف کاهش آسیب پذیری نمونه ی موردی، استخراج و بر اساس آن سیاست های اجرایی در قالب پیشنهادات ارائه شد.