بررسی تطبیقی دیدگاه های علامه طباطبایی و جوادی آملی در خصوص مباحث علوم قرآنی شامل وحی، نزول، محکم و متشابه، نسخ

چکیده: این چکیده به بررسی تطبیقی دیدگاه های علامه طباطبایی و جوادی آملی در خصوص مباحث علوم قرآنی شامل: وحی، نزول قرآن، محکم و متشابه ، ناسخ و منسوخ می پردازد. این پژوهش پاسخی به ادعای برخی است که پنداشته اند تفسیر تسنیم اقتباسی از تفسیر المیزان است. آنچه ما در این بررسی به آن رسیده ایم، این است که در میان دیدگاه های این دو مفسر علاوه بر دیدگاه های مشترک، نظریاتی نیز به چشم می خورد که کاملاً با هم متفاوت هستند و حتی در برخی موارد جوادی آملی به نقد و سپس رد نظر علامه پرداخته است. در این پژوهش پس از بیان کلیات تحقیق شامل بیان مسئله، پیشینه ی تحقیق، پرسش های تحقیق، اهداف و نو آوری ها و نیز شرح مختصری از زندگی نامه دو مفسر، به موضوع اصلی پرداخته شده است. وحی یکی از مباحث بررسی شده در این پژوهش است که، این دو مفسر در زمینه ی معنای لغوی وحی، تقسیم بندی انواع وحی و تفسیر شیوه های وحی دیدگاه های متفاوتی داشتند. از جمله، علامه در معنای لغوی وحی فوریت و پنهانی بودن در القاء معنا را لحاظ کرده، اما جوادی آملی تنها به پنهانی بودن وحی اشاره کرده است. در بحث نزول، تفاوت انزال و تنزیل و تبیین نزول دفعی نقاط افتراق دیدگاه های این دو مفسر بود، اما در زمینه تعریف نزول، انواع نزول، نزول معنوی آراء مشترکی داشتند.مثلاً در اختلاف بین تعابیر انزال و تنزیل جوادی آملی وجود قرینه را الزامی می داند. بیشترین تطابق آراء دو مفسر، در عرصه محکم و متشابه بود. اما شیوه بیان فرق داشته، مثلاً دلایل علامه مبنی بر استیناف بودن واو، مورد قبول جوادی آملی قرار نگرفته است. و گاهی جوادی آملی در رد نظر علامه نقدهایی وارد کرده است. در بحث نسخ نیز در زمینه ی شرایط نسخ، روش شناخت ناسخ و منسوخ، گونه های امکان نسخ، تعداد آیات منسوخه، ملاک های رد ادعای نسخ نظریات مستقلی دارند. از جمله در شرایط نسخ علامه سبق عمل را شرط می داند اما جوادی آملی نه. و استمرار و دوام زمانی منسوخ مورد توجه جوادی آملی بوده اما علامه شرط نمی داند. کلید واژه ها: قرآن، تفسیر، علوم قرآنی، وحی، نزول قرآن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، المیزان، تسنیم، علامه طباطبایی، جوادی آملی.