بررسی امید و نومیدی در اشعار منوچهر آتشی

منوچهر آتشی(1310-1384) را باید یکی از شاعران پیرو سبک شعری نیما به شمار آورد. وی که شاعری معلم بود، بعد از کودتای 28 مرداد 1332ش، در پهنه ادبی ایران شهرتی حاصل کرد. اشعار او هم در بردارند? شعر کلاسیک است و هم شعر نو نیمایی. او با انـتشار نخستین اثرش « آهنگ دیگر» (1339) جایگاه قابل توجهی در میان شاعـران معاصر به دست آورد. یکی از ویژگیهای شعر معاصر، توجه به جامعه و گرفتاریهای انسان معاصر است. با توجه به فضای یأس آلود و ناامیدکننده ای که پس از کودتای 28 مرداد بر زندگی مردم و روشنفکران ایران سایه افکنده بود، این روحـیه به یکی از درون مـایه های اصلی آثار شاعران و نویسندگان تبدیل شد. در این فضای یأس آلود، بعضی از شاعران نیز ندای امیدواری سر می دهند که تعداد آنها اندک است و منوچهر آتشی نیز یکی از شاعرانی است که در اشعار او این درون مایه دیده می شود. نهضت ملی شدن صنعت نفت، مبارزه و جنگ های چریکی از مهمترین عوامل گرایش به امیدواری در شعر معاصر است و استبداد رضاشاهی، کودتای 28 مرداد 1332، استبداد حاکم بر جامعه، سرکوب روشنفکران، عدم یاری و توجه از طرف مردم و جامعه از تاثیرگذارترین عوامل ایجاد روحیه نومیدی در شعر معاصر به شمار می رود. مهمترین عامل از بین عوامل مطرح شده برای ایجاد روحیه امید یا نومیدی، کودتای 28مرداد 32 است که سایر اتفاق هایی که بعد از ا ین جریان رخ می دهد، بیشتر آنها در راستای این جریان شکل می گیرد. حاصل کودتا نوعی شعر به نام شعر شکست است که اخوان ثالث پرچمدار آن معرفی شده است، در این راه اخوان ثالث پیروانی نیز داشت که می توان از جمله آنها نصرت رحمانی و منوچهر آتشی را نام برد که اشعاری در زمینه شعر شکست دارند. در بحث امید، مبارزه، آرمان گرایی، پناه به عشق، تعلق به زندگی، انتظار حضور رهایی-بخش، دعوت به حرکت از قابل توجه ترین اندیشه های امیدوارانه در شعر آتشی است. در مقوله نومیدی نیز غم غربت، اعتراض، استبداد و خفقان، احساس شکست، نبود همراه و یاور، تنهایی و انزوا، مرگ اندیشی، فقر آرمان ، تعارض و بی عدالتی از مهمترین اندیشه های نومیدانه در شعر آتشی است.