تأثیر تخریب جنگل بر تولید رواناب، رسوب و هدررفت عناصر غذایی

تخریب حوزه های آبخیز جنگلی اثرات زیادی روی محیط زیست سراب و پایاب رودخانه ها دارد. به-طوری که تخریب اراضی جنگلی علاوه بر ایجاد فرسایش و کاهش حاصل خیزی در منطقه تخریب شده باعث آب شوئی و حمل عناصر غذایی و دیگر مواد آلاینده موجود در سطح زمین در اثر روان آب سطحی به اکوسیستم های آبی و در نتیجه آلودگی این منابع نیز می گردد. اما با وجود این معضل زیست محیطی ناشی از حمل عناصر غذایی، محققین کم تر آن را مورد توجه قرار داده اند. لذا تحقیق حاضر به منظور ارزیابی کمی تولید رسوب، روان آب و هدررفت عناصر غذایی و مواد آلی ‏به صورت مقایسه ای در دو منطقه با پوشش جنگلی بکر و تخریب شده در حوزه آبخیز جنگلی ‏آموزشی دانشگاه تربیت مدرس انجام پذیرفت.‏ تحقیق حاضر در قالب دو تیمار و سه تکرار در پلات های به ابعاد 2 در 3 متر و در مقیاس رگبار انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تخریب جنگل تأثیر معنی دار (01/0p<) بر مولفه های هیدرولوژی، هدررفت عناصر غذایی و مواد آلی داشته است. هم چنین میزان تولید روان آب، ضریب روان آب، تولید رسوب و غلظت رسوب در منطقه تخریب شده نسبت به منطقه جنگلی دست نخورده به ترتیب 5، 10، 18 و 6 برابر بیش تربوده است. از طرفی میزان هدررفت کربن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در جنگل تخریب شده نسبت به جنگل دست نخورده به ترتیب 5، 10، 16 و 8 برابر بیش تر و غلظت برای عناصر مذکور در منطقه دست نخورده نسبت به تخریب شده به ترتیب 3، 2، 1/1 و 4/1 برابر بیش تر بوده است. نسبت هدررفت عناصر غذایی و موادآلی در دو تیمار مورد بررسی نشان داد که بیش ترین هدررفت در مواد آلی به میزان 25 کیلوگرم در هکتار رخ داده است. هم چنین میزان نسبت غنی شدن برای عناصر مختلف در طی رگبارهای مورد مطالعه بیش تر از یک بوده است به طوری که دامنه آن برای کربن, نیتروژن، پتاسیم و فسفر به ترتیب برای منطقه دست نخورده 33/0±38/1، 11/0±13/1، 25/0±86/1 و 20/0±24/1 و برای منطقه تخریب شده 36/±59/1، 37/0±57/1، 22/0±98/1 و 29/0±008/1 می باشد. واژگان کلیدی: پلات فرسایشی، تولید رسوب،تولید رواناب ، حوزه آبخیز جنگلی، نسبت غنی شدن،هدر رفت عناصر غذایی و مواد آلی ،