اثر اسید سالسیلیک روی برخی شاخص های کیفی میوه سیب (malus domestica)ارقام گلاب کهنز و رد دلیشز طی انبارداری

سیب (malus domestica) یکی از مهمترین محصولات باغبانی و چهارمین میوه مهم در جهان به شمار می آید. بخش عمده سیب تولیدی در ایران به مصرف تازه خوری می رسد، اما مشکلاتی مانند نرم و آردی شدن بافت میوه در اواخر دوره انبارداری، قهو ه ای میوه در اثر ضربات وارده در جریان حمل و نقل، اتلاف آب در اثر تنفس بالای میوه پس از برداشت و نابسامانی های فیزیولوژیکی از جمله لکه تلخ، واترکور، اسکالد و قهوه ای شدن داخلی از عوامل محدودکننده عمر پس از برداشت هستند. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنولیکی ساده و طبیعی است که به عنوان هورمون گیاهی شناخته شده است. این ترکیب دارای اثرات متعددی در افزایش عمر انباری و حفظ کیفیت میوه ها می باشد. در پژوهش حاضر تاثیر اسید سالیسیلیک روی برخی شاخص های کیفی میوه دو رقم سیب گلاب کهنز و رد دلیشز طی انبارداری به صورت دو آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش اول در مرداد ماه 1388، روی میوه سیب رقم گلاب کهنز انجام شد. تیمار پس از برداشت اسید سالیسیلیک به صورت غوطه وری میوه ها در چهار غلظت (صفر(شاهد)، 1، 2 و 4 میلی مولار) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. سپس میوه ها در دمای اتاق (1±25 درجه سانتی گراد) خشک شدند و تعداد 5 عدد سیب در ظروف 1 لیتری پلاستیکی بسته بندی و در انبار با دمای صفر با تغییرات 5/0 ± درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی حدود 90 درصد نگهداری شدند. اندازه گیری ها در زمان های صفر (قبل از تیمار)، 6، 10، 15، 21، 28 و 43 روز پس از شروع انبارداری شامل مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، پی اچ آب میوه، سفتی بافت میوه، درصد کاهش وزن یا تلفات آب، میزان آلودگی های قارچی، میزان قهوه ای شدن سطح میوه و میزان کل ترکیبات فنلی بودند. آزمایش دوم از شهریور ماه 1388 شروع شد و روی درختان و میوه رقم رد دلیشز به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار غلظت (صفر(شاهد)، 1، 2 و 4 میلی مولار) و در دو مرحله زمانی یعنی زمان تغییر رنگ سطح پوست میوه از سبز به قرمز و بلافاصله پس از برداشت انجام گرفت. در مرحله اول تیمارها به صورت محلول پاشی روی میوه ها و شاخساره ها، و در مرحله دوم میوه ها براساس شاخص بلوغ برداشت، و همانند آزمایش اول در محلول های اسید سالیسیلیک غوطه ور، خشک، بسته بندی و نگهداری شدند. در زمان های صفر، 30، 60، 90، 120، 157 و 193 روز پس از شروع انبارداری، صفات فوق به علاوه محتوی آنتوسیانین کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل اندازه گیری شدند. در ارزیابی صفات، از هر واحد آزمایشی 1 میوه به صورت تصادفی انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفت. در سیب گلاب کهنز کاربرد پس از برداشت اسید سالیسیلیک بر کلیه صفات مورد اندازه گیری به غیر از اسیدیته قابل تیتراسیون و پی اچ میوه اثر معنی داری را نشان داد. میزان مواد جامد محلول در ابتدای انبارداری مقدار اندکی روند افزایشی داشت و پس از آن روند کاهشی را نشان داد. همچنین اسید سالیسیلیک سرعت نرم شدن بافت و میزان اتلاف آب میوه های تیمار شده را طی دوره انبارداری کاهش داد به طوری که بیشترین درصد تلفات آب در میوه های شاهد دیده شد. میزان کل ترکیبات فنلی در انتهای انبارداری در میوه های تیمار شده در مقایسه با میوه های شاهد بالاتر بود. در آزمایشات مربوط به سیب رد دلیشز میزان مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و سفتی بافت میوه تحت تاثیر کاربرد اسید سالیسیلیک قرار نگرفتند اما در مقابل کاربرد اسید سالیسیلیک سبب حفظ فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی گردید. بیشترین درصد تلفات آب در زمان کاربرد اسید سالیسیلیک در پس از برداشت دیده شد. همچنین کاربرد پس از برداشت و غلظت 2 میلی مولار سبب تجمع بالاتر ترکیبات فنلی شد. در روزهای ابتدای انبارداری بیشترین ظرفیت آنتی ا کسیدانی مربوط به غلظت 2 میلی مولار و سپس غلظت های 1 و 4 میلی مولار بود و کمترین ظرفیت آنتی ا کسیدانی هم در تیمار شاهد دیده شد اما در انتهای انبارداری غلظت 1 میلی مولار بالاترین ظرفیت آنتی اکسیدانی را به خود اختصاص داد. به طور کلی اسید سالیسیلیک سبب حفظ صفات کیفی و افزایش عمر پس از برداشت سیب گلاب کهنز و حفظ ارزش غذایی در سیب رد دلیشز گردید.