بررسی رابطه رشد اقتصادی و کارایی زیست محیطی در ایران و چند کشور منتخب

با توجه به اهمیت محیط زیست و ارتباط آن با رشد اقتصادی، ارائه الگویی جهت بررسی ارتباط بین تولید ناخالص داخلی و انتشار آلودگی با کارایی زیست محیطی امری لازم و ضروری به نظر می رسد. در مطالعه حاضر با جمع آوری اطلاعات مربوط به موجودی سرمایه، نیروی کار، مصرف انرژی، میزان انتشار گاز دی‏اکسیدکربن، تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهرنشینی و آموزش برای کشورهای ایران، قطر، بحرین، کویت، ترکیه، عربستان و امارات متحده عربی به بررسی ارتباط کارایی زیست محیطی با رشد و توسعه اقتصادی طی سال های 2005-1995 پرداختیم. کارایی زیست محیطی با روش تحلیل پوششی داده ها و رهیافت نهاده محور توسط نرم افزار دیپ محاسبه گردید. همچنین برای نشان دادن رشد اقتصادی به همراه انتشار آلودگی از منحنی کوزنتس درجه سوم به عنوان یک متغیر توضیحی در مدل استفاده شد که منحنی به شکل n را نشان می داد. جمعیت شهرنشینی و آموزش دیگر متغیرهای توضیحی بودند که به‏عنوان معرف های توسعه اقتصادی در مدل وارد شدند. نتایج برآورد مدل تجربی پژوهش با نرم افزار sas گویای این مطلب بودند که افزایش جمعیت شهرها باعث کاهش کارایی زیست محیطی و افزایش سطح سواد، کارایی بیشتر زیست محیطی در این کشورها طی سال های مورد بررسی را به دنبال می آورد. ارتباط کارایی زیست محیطی با رشد اقتصادی در قالب شکل درجه سوم منحنی زیست محیطی کوزنتس حاکی از قرار گرفتن این کشورها در قسمت صعودی این منحنی بود. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که ملاحظات زیست محیطی در محاسبات کارایی و رشد اقتصادی برای کشورهای منتخب امری لازم و ضروری می باشد.