بررسی عوامل موثر بر جنین زایی میکروسپور در تولید گیاهان دابلد هاپلوئید گندم نان

چکیده مهمترین امتیاز دابلد هاپلوئید ها در اصلاح گیاهان، رسیدن به خلوص کامل ژنتیکی در کمترین زمان ممکن می باشد. بنابر این ژنوتیپ های مطلوب در یک نسل، با صرفه جویی در وقت و زمان به منظور معرفی رقم و یا لاین خالص بدست می آیند. در میان فناوری های مختلف تولید دابلد هاپلوئید ها، جنین-زایی میکروسپور معمول تر است. هدف از این مطالعه بهینه سازی القای جنین زایی در میکروسپورهای جداشده گندم نان می باشد. در این پژوهش از سیستم کشت ساده و موثر میکروسپورهای جدا شده در تعدادی از هیبریدهای f1 شامل:,m85-6 × 90 ,m85-8 × 90 mv17 × شیرودی، کویر ×mv17 و کویر × بم، بدون اعمال تیمار تنشی مشخص (جنین زایی مستقیم) استفاده گردید. میکروسپورها در محیط a2 با میزان متفاوت قند مالتوز (60 و 90 گرم در لیتر) بسته به ژنوتیپ کشت شدند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از نظر صفات جنین زایی و باززایی بین هیبریدها تفاوت معنی دار وجود دارد. اما بین دو محیط و اثر متقابل آنها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقایسات میانگین به روش دانکن نشان داد که هیبریدهایm85-6 × 90 ،mv17 × شیرودی وmv17 × کویر بیشترین جنین زایی را در میان سایر هیبریدها داشتند. اما در مورد باززایی جنین ها، هیبرید × mv17 شیرودی و m85-6 × 90 بالاترین میزان باززایی جنین را داشتند. اثر 2,4-d به عنوان تنش جهت القای جنین زایی در رقم فلات که یک رقم پاسخ پذیر به کشت میکروسپور می باشد، برررسی شد. میکروسپورها در سه غلظت 15، 25 و 35 میلی گرم در لیتر 2,4-d به مدت 30 دقیقه تحت تیمار قرار گرفتند، در حالیکه از میکروسپورهای بدون اعمال تیمار 2,4-d به عنوان شاهد استفاده شد. نتایج نشان داد که فراوانی جنین زایی در میکروسپورهای تحت تنش با2,4-d در مقایسه با میکروسپورهای شاهد برتر می باشد. تجزیه های آماری نشان داد بیشترین جنین زایی با اعمال تیمار 2,4-d در غلظت 15 میلی گرم در لیتر در میان سایر غلظت ها و شاهد بوده و بیشترین جنین های قابل باززایی از غلظت 15 و 25 میلی گرم در لیتر بدست آمدند. طبق نتایج بدست آمده2,4-d به عنوان یک تنش نو در القای جنین زایی میکروسپورهای گندم معرفی می شود. همچنین استفاده از 4-3 تخمدان در هر میلی لیتر از کشت میکروسپورهای جدا شده در مقایسه با یک تخمدان موجب افزایش تعداد جنین تولید شده گردید.