تحلیل فضایی- کالبدی ناهنجاری های اجتماعی در مناطق اسکان غیررسمی مورد مطالعه : منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد در شهر زنجان

شهر زنجان در سال های اخیر از رشد جمعیتی و کالبدی قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است که این رشد جمعیت بیشتر ناشی از مهاجرت های روستاییان از نقاط مختلف استان به شهر زنجان است. از جمله پیامدهای ناگوار این مهاجرت شکل گیری مناطق اسکان غیررسمی است. منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد از جمله مناطق بزرگ اسکان غیررسمی در شهر زنجان است که به دنبال مهاجرت گسترده روستائیان اولین واحدهای مسکونی آن از سال های 1350 به بعد توسط مهاجرین روستایی ساخته شده است. بر این اساس هدف این پژوهش تحلیل فضایی- کالبدی ناهنجاری های اجتماعی در منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد و تبیین عوامل موثر در بروز ناهنجاری ها در این منطقه انجام شده است. روش پژوهش این تحقیق توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر از آزمون مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی، شاخص های نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. سپس در این پژوهش برای تشکیل پایگاه داده ای از نرم افزار office/ excel و برای تحلیل تطبیقی و گرافیکی از نرم افزار arcview در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی gis و نرم افزارهای جانبی crime analysis و case استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مجموعه جرایم ارتکابی می باشد که طی یک سال در شهر زنجان و منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد در شهر زنجان وقوع یافته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد یکی از مهمترین کانون های جرایم ارتکابی در شهر زنجان بر منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد منطبق است و توزیع فضایی جرایم مورد بررسی در شهر زنجان و منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد از الگوی خوشه ای و متمرکز پیروی می کند. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد یکی از متراکم ترین مناطق شهر زنجان است به طوری که تراکم نسبی جمعیت در این منطقه 6 برابر بیشتر از متوسط تراکم جمعیت در شهر زنجان است و بیشترین درصد مساحت منطقه اسلام آباد به کاربری مسکونی اختصاص دارد، به طوری که 7/56 درصد از مساحت منطقه را فضاهای مسکونی تشکیل داده است و به همان میزان، نرخ وقوع بزهکاری نیز در این منطقه نسبت به سایر مناطق شهر بسیار بالاتر است. واژگان کلیدی: مناطق اسکان غیررسمی، تحلیل کالبدی – فضایی، ناهنجاری های اجتماعی، کانون جرم خیز، اسلام آباد، شهر زنجان.