بررسی تصویر مهاجران افغانی در مطبوعات ایران از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی

با توجه به حقیقت اجتماعی زبان? زبان شناسی که سالها بر ساختار درونی جملات متمرکز شده بود از توجه صرف به زبان و ساختار درونی آن فراتر رفته و به رابطه ی زبان با غیر زبان پرداخت? رابطه ی زبان با جامعه و گروه های اجتماعی? رابطه ی زبان و متن و بالاخره رابطه ی زبان با مسائلی همچون قدرت? ایدئولوژی? جهان بینی ها و نگرش ها? که بررسی اخیر در حیطه ی کار شاخه ی جدید زبان شناسی یعنی "تحلیل گفتمان انتقادی(تگفا)" قرار می گیرد. از جمله مواردی که در آن زبان یا به طور دقیق تر? راهکارهای کلامی وسیله ای برای القای ایدئولوژی ها و نگرش های خاص فراهم می آورند و به همین دلیل شایسته ی تحلیل انتقادی هستند? رسانه های گروهی می باشند? زیرا رسانه ها و نهادهای اجتماعی نماینده ی فرهنگ و سیاست و زندگی اجتماعی مردم بوده و نیز? نحوه ی شکل گیری فرآیند های اجتماعی را بیان می کنند و از طرفی دیگر در شکل گیری آنها موثرند . از میان رسانه های گروهی? مطبوعات نقش مهم و غیر قابل انکاری در شکل دهی نگرش جامعه در خصوص مسائل مختلف دارند. از این رو پژوهش حاضر عناوین و متون دو روزنامه ی اعتماد و کیهان را در یک دوره ی 3 ساله(87-85) در خصوص مهاجران افغانی ساکن ایران و نحوه ی تصویرسازی این دو روزنامه از این گروه اقلیت را از دیدگاه تحلیل کلام انتقادی تحت بررسی قرار داده و به کنکاش این مساله پرداخته که چگونه روزنامه ها با به کار گیری استراتژی های کلامی گوناگون قادر به القای نگرشی خاص نسبت به یک پدیده ی اجتماعی در جامعه می باشند. برای یافتن پاسخ سوال اول? یعنی تاثیر به کارگیری واژه ها و ساختارهای نحوی خاص در شکل دهی نگرشی خاص نسبت به مهاجران افغان ساکن در ایران? واژه ها و ساختارهای گزینش شده در عناوین و متون اخبار و گزارشات دو روزنامه ی اعتماد و کیهان مورد تحلیل قرار گرفت.از مجموع تحلیل های انجام شده روی داده های به دست آمده از این دو روزنامه می توان چنین نتیجه گرفت که تصویری که دو روزنامه ی اعتماد و کیهان از مهاجران افغانی مقیم ایران در ذهن خواننده ترسیم می کنند تصویری منفی است و واژه ها و ساختارهای نحوی به کارگرفته شده در این دو روزنامه تصادفی نبوده و کاملاً هدفمند و در راستای انتقال نگرشی نامطلوب نسبت به اقلیت مهاجر افغان در نزد مخاطب ایرانی بوده است. برای سوال دوم تحقیق ?آیا در اخبار مربوط به جامعه ی مورد نظر? رخدادهای یکسان?در صورت وجود?به صورت یکسان به تصویر کشیده شده اند؟? نگارنده با هیچ رخداد یکسانی که در دو روزنامه ی تحت بررسی منعکس شده باشد مواجه نشد.