مطالعه مورفولوژی دانه های گرده در 21 گونه متعلق به 7 جنس از 3 طایفه از تیره گل آفتابگردان (asteraceae)با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره(sem)

دانه های گرده 18 گونه متعلق به هفت جنس و سه طایفه lactuceae و anthemideae و cynareae از تیره گل آفتابگردان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه پنج صفت کمی (اندازه محور قطبی، اندازه محور استوایی، p/e، ظول خار، قطر منفذ) و پنج صفت کیفی (شکل دانه گرده، نوع شیار، شکل شیار، نوع آراستار،وجود لاکون) مورد بررسی قرار گرفتند. در مطالعه معنی دار بودن اختلاف داده های حاصله در سطوح جنس و طایفه بوسیله آماره wilks lambda در نرم افزار (spss, ver 11.2) مورد آنالیز قرار گرفتند. براساس نتایج حاصله از بین پنج صفت کمی مورد مطالعه صفت طول خار و اندازه محور قطبی تفاوت معنی داری بین جنسهای مورد مطالعه نشان دادند. همچنین مطالعه صفات کمی در بین دو طایفه مورد مطالعه cynareae و anthemideae نشان داد که صفت طول خار به طور معنی داری تفاوت نشان می دهد . تابع تشخیص canonical discriminut)) مربوط به پنج جنس (centaurea, cousinia, antemis tanacetum, achillea) مورد مطالعه بر اساس متد group centroid نشان داد که رده بندی گونه های مورد مطالعه بر اساس صفات گرده شناسی با رده بندی مورفولوژی مطابقت دارد. در مطالعه صفات کیفی نیز مشاهده گردید که دانه های گرده دارای سه شیار و سه منفذ (trizonocolporate) و به اشکال کروی و دوکی هستند.بر اساس آراستار اگزین پنج تیپ گرده ای شامل echinate و echinate, perforate و spinulose,perforate و verrucea و echinolophate تشخیص داده شد. در دانه های گرده anthemis tinctoria و tanacetum chiliophyllum از طایفه anthemideae منفذ مشاهده نشد. بزرگترین دانه گرده (?m 5/48) در گونه cousinia caunecense و کوچکترین دانه گرده (?m8/18) در گونه anthemis kotschyana مشاهده گردید. طایفه lactuceae داری دانه های گرده لاکون دار بود (lophate) و طایفه های anthemideae وcynareae فاقد لاکون بودند. این پژوهش پیشنهاد می نماید که در مطالعات sem، تیره گل آفتابگردان از میان صفات گرده شناختی، طول خار و اندازه محور قطبی به علت تفکیک گونه ها، جنس ها و طایفه ها صفات ممیزه قابل اعتماد می باشد.