بررسی اثر تنش کم آبی بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد برخی از ژنوتیپ های کلزا در شرایط اقلیمی خرم آباد

چکیده با توجه به نیاز روزافزون کشور برای تأمین روغن خوراکی و همچنین بروز خشکسالی های مکرر، شناسایی ارقام کلزا که در شرایط محدودیت آب، عملکرد قابل قبولی داشته باشند از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور، آزمایشی تحت عنوان بررسی اثرات تنش کم آبی بر عملکرد و اجزاء عملکرد کلزا در شرایط آب و هوایی منطقه خرم آباد در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه لرستان بر روی برخی ژنوتیپ های کلزای پاییزه انجام شد. این پژوهش در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در دو سایت بدون تنش(آبیاری کامل) وتنش خشکی( قطع آبیاری پس از مرحله 10درصد گلدهی) با سه تکرار اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر آن است که هم درسایت بدون تنش(آبیاری کامل) و هم در سایت تنش خشکی بین ژنوتیپ های مختلف از نظر صفت عملکرد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد روغن و عملکرد روغن در سطح احتمال 1% اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج نشان داد که کاهش مصرف آب باعث بروز تنش شدیدی در این گیاه می شود، به طوری که سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه در ژنوتیپ های مختلف کلزای پاییزه می گردد. در این رابطه، درصد کاهش تعداد خورجین در بوته ( 42/27 درصد) نسبت به اجزای دیگر بیشتر بود. در مقایسه ژنوتیپ های تحت تنش خشکی رقم geronimo با میانگین 53/1968 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت. از نظر عملکرد روغن ارقام talaye و geronimo به ترتیب با میانگین 02/795 کیلوگرم در هکتار و 6/794 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن را به خود اختصاص دادند. لذا رقم geronimo به عنوان رقمی مناسب جهت کشت دیم در منطقه خرم آباد، توصیه می گردد.