بررسی نقوش محراب های گچبری دوره ایلخانی در شهرستان اصفهان و حومه آن

پایان نامه
چکیده

یکی از شاخص ترین تزئینات معماری ایران، گچبری است که اوج این هنر را می توان در عصر ایلخانی، به ویژه، در محراب های این دوره مشاهده نمود. به نحوی که هر یک از این محراب ها شاهکاری در طراحی و اجرا هستند. نمونه های ارزشمندی از این محراب ها، در ابنیه ی تاریخی شهرستان اصفهان و حومه آن - که در آن زمان از رونق و آبادانی فراوانی برخوردار بوده اند- به یادگار مانده است که برخی ناشناخته و مهجور باقی مانده و در مواردی در خطر نابودی کامل قرار گرفته اند. از آنجا که تاکنون، اقدامی در جهت بررسی و ثبت نقوش گچبری تزئینی به کار رفته در این محراب ها انجام نگرفته است، ضرورت انجام این پژوهش احساس گردید، تا بدین طریق آنچه تاکنون از این میراث گرانبها باقی مانده، برای آیندگان نیز قابل مراجعه و مستند باشد. در این راستا، نگارنده پس از شناسایی ابنیه ایلخانی مورد نظر، ضمن بازدید و عکس برداری از نقوش محراب های مزبور، توسط نرم افزارهای «اتوکد» و «فتوشاپ»، به اجرای نقوش گچبری آنها پرداخته است. اگرچه به دلیل آسیب دیدگی های فراوان، ترسیم کامل بسیاری از این نقوش میسّر نبوده است، تا حد امکان، و با پرهیز از به تصویر کشیدن نقوش تکراری، آنچه در تزئینات گچبری محراب های ایلخانی شهرستان اصفهان و روستاهای اطراف آن، حائز اهمیّت بوده، شناسایی، اجرا و ثبت گردیده است. نهایتاً، نقوش مورد نظر در جداولی مقایسه و آنالیز شده اند تا هر چه بیشتر و بهتر برای سایر پژوهشگران هنر دوره ایلخانی (گچبری) مورد استفاده باشد. به طور خلاصه نتایج حاصل بدین شرح است: در دوره ایلخانی، از نقوش پرکار و متنوّعی، در هر چه بیشتر به جلوه درآوردن محراب های گچبری استفاده شده است؛ نقوشی که با تکنیک های مختلف؛ به صورت برجسته، برهشته و مطبّق - در بیشتر موارد همراه با آژده کاری های ظریف و شلوغ- اجرا شده، و در قالب نقوش گیاهی استلیزه شده، نقوش اسلیمی، نقوش هندسی و کتیبه جلوه نموده اند. کتیبه ها اکثراً با دو قلم «کوفی» (ساده، تزئینی، بنایی و معقلی) و «ثلث»، و در یک مورد به قلم «نسخ» گچبری شده اند. کتیبه نگاری به شیوه «مادر و فرزند» و نیز کتیبه های ماری شکل، از ویژگی های تزئینات گچیری محراب های ایلخانی است. چهار رنگ آبی، قرمز، سبز و سفید در رنگ آمیزی اکثر این محراب ها به کار برده شده و در دو مورد طلاچسبان نیز دیده می شود.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پژوهشی بر آرایه های هندسی محراب های گچبری دوره ی ایلخانی در ایران

محراب های گچبری عصر ایلخانی، به عنوان یکی از باشکوه ترین جلوه های تزئین در معماری این دوره، علاوه بر تنوع آشکار در فرم ها و ابعاد ساخت، شامل مجموعه ی منحصربفردی از آرایه ها و همچنین کتیبه های گوناگون می باشد. این نقوش که تقریباً، در کلیه ی اجزاء و قسمت های محراب های گچبری اعم از پیشانی، حاشیه ها، ستون ها (پیلک)، سرستون ها، طاقنماها و لچکی ها به چشم می خورد؛ شامل انواع نقوش گیاهی (اسلیمی و ختایی)...

متن کامل

بررسی قابلیت های گرافیکی نقوش محراب های دوره سلجوقی و ایلخانی

در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و جمع¬آوری اطلاعات آن به شیوه¬ی کتابخانه¬ای است، نقوش محراب¬های دو دوره¬ی¬¬ سلجوقی و ایلخانی مورد مطالعه و بررسی بصری قرار گرفته و به طور کلی هدف از این پژوهش، شناخت وطبقه¬بندینقوش محراب¬های دوره¬ی سلجوقی و ایلخانی و مقایسه¬ی آن¬ها با یکدیگر است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا به مطالعه¬ی ساختاری، زیبایی¬شناسی و خصوصیات ویژه¬ و کلی محراب¬های این دو...

مطالعه تطبیقی فرم نقشمایه های چهار محراب دوره ایلخانی در استان اصفهان (اولجایتو، مقبره پیربکران، مسجدجامع اشترجان، مسجدجامع هفتشویه)

Molded motifs in Ilkhanid mihrabs are masterpieces of design and implementation. The aim of this study is to describe, analyze and compare the Oljaitu mihrab, Pirbakran mausoleum mihrab, Oshtorjan mosque mihrab and Haftshouyeh mosque mihrab in terms of plants and geometric motifs, proportions, structure and geometric relationships in a descriptive-analytic manner. Identification and comparison ...

متن کامل

معرفی و بررسی ویژگی های تزیینی محراب گچبری مسجد جامع ساوه در موزه چهارفصل اراک

مسجد جامع ساوه که در قرون گذشته، تعمیر، تجدید و تزیین شده است، دارای چندین محراب گچ بری از دوره های مختلف تاریخی است که با کتیبه ها و نقوش گیاهی و هندسی زیبا آراسته شد هاند. یکی از محراب های گچ بری این مسجد که به دوره سلجوقی منسوب است، ه ماکنون در موزه چهارفصل اراک نگهداری می شود و دارای ویژگی های هنری ارزشمندی است که کمتر معرفی و بدان پرداخته شده است؛ لذا هدف این پژوهش، معرفی چیستی تزیینات این...

متن کامل

بررسی تزیینات گیاهی و هندسی محراب های گچبری مجموعه آرامگاهی تربت شیخ جام

از قرن هشتم هجری، آثار گچ بری نفیسی برجای مانده است که تعدادی از آ نها دارای رقم هنرمند سازنده و تاریخ ساخت نیز هستند. این گچ بری ها در محراب های نفیس، لوح ها و کتیبه های گچی مساجد، آرامگاه ها و ... بیشترین کاربرد را دارند. ازجمله این نمونه های شاخص می توان به دو محراب و یک محراب نمای گچ بری در مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جامی در تربت جام اشاره نمود. لذا هدف این پژوهش ارائه مستندات تصویری (به اختص...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023