پهنه بندی میزان حساسیت دشت کرمانشاه از نظر فرسایش

دشت کرمانشاه به دلیل اهمیت ویژه آن به عنوان یکی از مناطق مهم کشاورزی و دامداری ونیز نقش آن درتامین آب شهری از مهمترین دشت های غرب کشور به شمار می رود. این دشت با وسعتی در حدود 5/739 کیلومتر مربع که از نظر شرایط آب و هوایی دارای آب و هوایی نیمه خشک می باشد با مرفولوژی کشیده در سطح یک دشت بین کوهی میان رشته کوه های پراو در شمال شرق و رشته کوه های سفید در جنوب غرب بنا شده است. افزایش جمعیت و همچنین عدم توجه به بهره برداری صحیح از زمین، کشت و زرع بر روی دامنه ها و چرای بیش از حد و بی موقع در چند دهه گذشته در این دشت از یک سو، و تبدیل کاربری اراضی جنگلی به کاربری های مسکونی و کشاورزی و شرایط بهره برداری نادرست از زمین های کشاورزی مانند ساختمان سازی، تاسیسات و جاد ه ها، وقوع سیلاب های شدید در چند سال اخیر از سوی دیگر سبب شده که خاک مقاومت خود را از دست بدهد، به طوری که زمین در بسیاری از موارد حاصلخیزی خود را از دست داده یا بکلی ویران شده است. از این رو بررسی وضعیت فرسایش در این منطقه از نظر حساسیت گام مهمی برای برنامه ریزی کشاورزی به شمار می رود. برای بررسی میزان حساسیت این دشت در برابر فرسایش، نخست با استفاده از5 متغیر خاک، شیب، بارش،کاربری زمین و زمین شناسی نقشه پتانسیل فرسایش منطقه تهیه شد. در مرحله بعد با استفاده از تصاویر ماهواره irs هند و عکسهای هوایی 20000/1 منطقه، نقشه اشکال سطحی فرسایش که شامل فرسایشهای سطحی، شیاری، رودخانه ای و خندقی است، تهیه شد و این نقشه طی بازدیدهای میدانی و عملیات صحرایی با gps در نقاط متعددی با فرسایشهای زمان حال مقایسه صحرایی گردید. با ترکیب این دو نقشه نقشه شدت فرسایش دشت کرمانشاه،که نشاندهنده حساسیت بسیار زیاد دشت به فرسایش است، تهیه شد. نتایج نشان داد که در مزارع دشت با شیب صفر تا 10 درصد که عمدتا سنگ بستر آنها آبرفتهای جوان کواترنری از جنس رس است، بیشتر تحت تاثیر فرسایش بوده است وبه طور کلی در حال حاضر دشت کرمانشاه دارای شدت فرسایش بسیار زیاد است و فرسایش شیاری بیشترین گسترش و شدت را در آن دارد. گستردگی فرسایش های سطحی و رودخانه ای وبویژه خندقی به صورت محلی رخ می دهد. همچنین این بررسی نشان داد که میزان فرسایش در نواحی با شیب بیش از 25 درصد که بایر و بدون استفاده هستند کمتر است. بافرض ثابت بودن عوامل طبیعی از جمله نوع سنگ و شیب، آنچه که بیش از هر عاملی بر دامنه شدت و وسعت فرسایش منطقه افزوده است، استفاده غیر اصولی از زمین و به عبارتی نبود مدیریت در مراتع و اراضی زراعی می باشد.