لقاح مصنوعی از منظر حقوق بشر

چکیده: یکی از شیوه های غلبه بر مشکل ناباروری زوجین، لقاح مصنوعی در لوله آزمایش (ivf) است.در این روش تخمک آماده باروری را به کمک روش های جراحی از بدن زن و اسپرم های دارای قدرت باروری را از مرد گرفته و در شرایط کنترل شده در لوله آزمایش قرار می دهند.سپس تخمک بارور شده را بدست آورده و در مرحله بعد به منظور انجام تقسیمات سلولی در این تخم آن را در محیط کشت مناسب قرار می دهند. بعد از آن جنین را به بدن مادر منتقل می کنند. تفاوت در انواع روش های ivf نیز به دلیل تفاوت در انجام هریک از مراحل بالاست. عملivf برای اولین بار در دنیا در سال 1978 در انگلستان و بوسیله یک جنین شناس به نام دکتر «ادوارز» و یک متخصص زنان به نام دکتر«استپتو» با موفقیت انجام شد و پس از آن در سراسر جهان به سرعت جایگاه خود را پیدا کرد به طوری که تا کنون حدود 20 هزار کودک به این روش در دنیا متولد شده اند. از دیگر موفقیت های بدست آمده در این روش، افزایش شانس بارداری های متوالی و چند باره است. میزان موفقیت در این روش به عوامل مختلفی از جمله سن زوجین و نیز درجه سلامت تولید مثلی در آنها. وابسته است. در رابطه با حقوق بشر، در قوانین ملی بسیاری از کشورهای توسعه یافته، مقرراتی در رابطه با ممنوعیت و اعمال کنترل بر پدیده تلقیح مصنوعی وضع شده است، پدیده ای که در صورت تحقق عینی می تواند بسیاری از مناسبات و ارتباطات اجتماعی را تحت الشعاع خود قرار داده و همه را در چنبره نفوذ خود قرار دهد. به موازات تحولات سریع علمی و فناوری های بیولوژیکی، تکمیل و تنظیم اسناد مربوط به آن دنبال می شود، از آن جمله می توان به بیانیه جهانی ژنوم انسانی و حقوق بشر مصوب 1997، کنفرانس عمومی یونسکو، کنوانسیون حمایت از حقوق بشر و کرامت انسانی در رابطه با کاربرد زیست شناسی پزشکی، کنوانسیون حقوق بشر و زیست پزشکی در رابطه با ممنوعیت شبیه سازی مولد انسان (چارچوب اتحادیه اروپا) اشاره کرد، توجه جامعه جهانی به موضوع، حکایت از بروز پدیده ای می کند که همکاری دولتها را برای مقابله با آن طلب می کند.