ریخت شناسی منظومه ی بدیع الزمان نامه

چکیده افسانه ی جادویی یا قصه پریان داستانی ست که در جهانی غیر واقعی و خیالی رخ می دهد ولی رخدادهای غیر واقعی و باور نکردنی آن برای قهرمان قصه کاملاً پذیرفتنی است. در این رساله ساختار یک داستان حماسی منظوم ایرانی (بدیع الزمان نامه) براساس شیوه ی ولادیمیر پراپ محقق روس، بررسی و استخراج شد. با در نظر داشتن روش ریخت شناسی پراپ، شمار کارکردها (اجزای سازنده ی قصه) از 31 کارکرد به هشت کارکرد کاهش یافت. در واقع با این روش می توان به نظامی علمی و مستند برای طبقه بندی قصه ها دست یافت. از اطلاعات و یافته های این تحقیق می توان در بررسی های ادبی، مردم شناسی، جامعه-شناسی، روان شناسی، مطالعات ادیان و شناخت فرهنگ و اعتقادات قوم ایرانی استفاده نمود و با گستردن دایره ی این تحقیق در حوزه ی ادب حماسی، غنایی و تعلیمی به شناخت بهتر ساختار هریک از این انواع در پهنه ی ادبیات فارسی دست یافت. زیرا اگرچه کار پراپ درباره-ی قصه های پریان است، اما نظریه های او چندان ظرفیت زیادی دارد که شامل قصه های ایرانی نیز می شود. این رساله می کوشد تا الگویی را که پراپ از تجزیه و تحلیل قصه های پریان به دست آورده است بر روی حماسه ی منظوم بدیع الزمان نامه نشان دهد. به عبارت دیگر سعی این رساله ریخت شناسی منظومه ی بدیع الزمان نامه است . امید است این گام کوچک شروع حرکتی باشد که به ریخت شناسی و یافتن ساختاری مناسب برای حماسه های باشکوه ادبیات فارسی منجر شود.