شناسایی کنه های فیتوزئید استان لرستان و تعیین کارایی شکارگری neoseiulus barkeri (phytoseiidae)

چکیده در بررسی شناسایی فون کنه های خانواده phytoseiidae در سال های 1387 و 1388 در استان لرستان تعداد 17 گونه جمع آوری و شناسایی شدند. گونه های جمع آوری شده عبارت بودند از: kampimodromus aberrans (oudemans)*، euseius scutalis (athias-henriot)*، e. finlandicus (oudemans)*، neoseiulus marginatus (wainstein)*، n. bicaudus (wainstein)، n. barkeri hughes*، n. sugonjaevi (wainstein and abbasova)، n. zwoelferi (dosse)، proprioseiopsis messor (wainstein)*،amblyseius meghriensis arutunjan** ، phytoseius plumifer (canestrini and fazago)*، paraseiulus talbii (athias-henriot)*، typhlodromus (typhlodromus) athiasae (porath and swirski)*، t. (anthoseius) haiastanius (arutunjan, 1977)**، t. (a.) bagdasarjani wainstein and arutunjan، t. (a.) khosrovensis arutunjan* و t. (a.) recki wainstein*.گونه هایی که با ستاره مشخص شده اند برای اولین بار از استان لرستان و گونه هایی که با دو ستاره مشخص شده اند برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. تاثیر هفت دمای ثابت 15، 20، 25، 27، 30، 35 و 37 درجه سلسیوس روی ویژگی های مختلف زیستی کنه شکارگرneoseiulus barkeri hughes با تغذیه از مراحل نمفی کنه tetranychus urticae koch در شرایط آزمایشگاهی با 5 ± 65 درصد رطوبت نسبی و دوره نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد که طول دوره رشدی مراحل نابالغ کنه های ماده (از تخم تا ظهور کنه بالغ) در دماهای فوق به ترتیب 59/26، 43/14، 32/6، 64/5، 59/4، 98/3 و 67/4 روز به طول می انجامد. داده های حاصل از پرورش کنه ها در دماهای مختلف با دو مدل خطی و 16 مدل غیرخطی برازش داده شدند. آستانه دمایی پایین(tmin) و ثابت گرمایی (k) برای کل مراحل نابالغ n. barkeri با استفاده از مدل خطی ایکموتو و تاکائی به ترتیب 07/12 درجه سلسیوس و 65/86 روز- درجه برآورد گردید. از بین مدل های غیرخطی آزمایش شده بر اساس معیارهای آماری ارزیابی مدل ها، مدل های لوگان 10 و لاکتین 2 برای توصیف رابطه بین دما و نرخ رشد و نمو کنه n. barkeri مناسبتر از بقیه بودند. آستانه دمای پایین (tmin) با استفاده از مدل بریر 2، برابر با 92/10 درجه سلسیوس، دمای بهینه رشد (topt) با استفاده از مدل لاکتین 2، برابر 89/33 درجه سلسیوس و آستانه دمای بالا (tmax) با استفاده از مدل لوگان10، برابر 38/38 درجه سلسیوس برای رشد مراحل نابالغ کنه شکارگر فوق برآورد شدند. در تمام دماهای آزمایش شده مقدار c به دست آمده از برازش داده های حاصل از میزان بقای افراد ماده بالغ با توزیع فراوانی weibull بزرگتر از 1 بود که نشان داد منحنی بقای افراد بالغ ماده از نوع اول می باشد. بالاترین میزان زادآوری در دمای 27 درجه سلسیوس (54/40 تخم) و بالاترین میزان نرخ خالص تولید مثل (r0) برابر 02/22 نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در دمای 25 درجه سلسیوس مشاهده گردید. بلندترین و کوتاه ترین طول عمر افراد ماده 28/86 و 5/20 روز بود که به ترتیب در دماهای 15و 37 درجه سلسیوس مشاهده شد. بیشترین و کمترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برابر 256/0 و 036/0 نتاج ماده به ازای هر ماده در روز بود که به ترتیب در 30 و 15 درجه سلسیوس مشاهده شد. با افزایش دما از 15 تا 37 درجه سلسیوس مدت زمان یک نسل (t) از 18/47 تا 52/8 روز کاهش یافت. بلند ترین و کوتاه ترین مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) برابر16/19 و 71/2 روز بود که به ترتیب در 15 و 30 درجه سلسیوس مشاهده شد. نوع واکنش تابعی افراد ماده بالغ کنه شکارگر در چهار دمای ثابت 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس از نوع دوم تعیین گردید. مقادیر قدرت جستجو (a) و زمان دستیابی (th) با استفاده از نوع دوم مدل راجرز تعیین گردید. مقدار a با افزایش دما از 20 تا 30 درجه سلسیوس افزایش یافته و در 30 درجه سلسیوس به بالاترین مقدار خود رسید (h-1 07731/0)، سپس در 35 درجه سلسیوس کاهش یافت. میزان th با افزایش دما از 20 تا 35 درجه سلسیوس کاهش یافت. اثر دما بر میزان مصرف طعمه افراد ماده بالغ نیز معنی دار بود. نتایج به دست آمده در این تحقیق مشخص نمود که کنه شکارگر n. barkeri برای کنترل کنه دولکه ای در دماهای بالا به ویژه بین 30 تا 35 درجه سلسیوس کارایی بیشتری دارد. الگوی توزیع فضایی کنه های t. urticae و n. barkeri نیز در مزارع خیار اطراف شهرستان خرم آباد از نوع تجمعی تعیین گردید.