نقش دارایی های اجتماعی محلی در تحقق پذیری طرح های نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری(مورد مطالعه: محله باغ آذری، منطقه 16 شهر تهران)

در گذشته برنامه ها و طرح های توسعه به منظور بهبود کیفیت زندگی در بافت های فرسوده شهری با نگاهی دولت محور تهیه و به ساکنان این بافت ها تحمیل می شد. این طرح ها به دلیل عدم توجه به ابعاد مختلف زندگی شهری، نه تنها در حل مسایل و مشکلات موجود ناتوان بوده، بلکه بسیاری از آنها به مرحله اجرا نیز نرسیده اند که علت اصلی آن را می توان بی توجهی به خواسته ها و شرایط ساکنان و به طور کلی مقولات اجتماعی دانست. در دهه های اخیر با طرح دیدگاه توسعه پایدار اجتماعات محلی و گسترش رویکردهای شهرسازی نوین بحث واحدها یا سلول های شهری در قالب محله ها و توجه دولت ها به ایجاد بسترهای مشارکتی برای افزایش تأثیرگذاری سطوح پایین تر و ابعاد ملموس زندگی شهری مطرح شده است. از جمله این رویکردها، رویکرد دارایی مبنا است که توجه به دارایی های محلی(سرمایه اجتماعی) را به عنوان ظرفیت هایی بالقوه در محلات، اساس کار خود قرار داده است. در این تحقیق با هدف شناسایی و سنجش ظرفیت ها و دارایی های محله باغ آذری و ارائه طرح ساماندهی پیشنهادی، به شناخت رویکرد توسعه دارایی مبنا، بررسی و مطالعه متون مربوطه و تجربه های جهانی مرتبط با موضوع پرداخته شد و با روش توصیفی- تحلیلی، شاخص های تحقیق تعیین و تدوین گردید تا با بهره گیری از اطلاعات به دست آمده از طریق پژوهش میدانی، به تحلیل شدت و ضعف، میزان اثرگذاری و ارتباط میان این شاخص ها پرداخته شود؛ همچنین به این پرسش ها که آیا محدوده مورد مطالعه واجد ظرفیتها و دارایی های(سرمایه اجتماعی) قابل ملاحظه ای می باشد؟ و چه رابطه ای بین ظرفیت ها و دارایی های محله و مشارکت اجتماعی ساکنان آن به عنوان عاملی مهم در تحقق پذیری طرح می توان قائل بود؟ پاسخ داده شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی در محله باغ آذری پایین نبوده و در سطح متوسط ارزیابی شده است به طوری که حتی برخلاف تصور اولیه، برخی از متغیرهای معرف سرمایه اجتماعی در سطح زیاد ارزیابی شدند؛ همچنین مشخص گردید که بین متغیر مشارکت اجتماعی و دارایی های محلی رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد، که ضریب آن برابر با 7/0 است، یعنی به ازای تغییر یک واحد در میزان متغیر دارایی های محلی، 7/0 واحد مشارکت اجتماعی ساکنان در همان جهت تغییر خواهد کرد. در انتها با عنایت به نتایج حاصله از پیمایش محله و با استفاده از مدل مشارکتی دارایی مبنا طرح پیشنهادی ارائه شده است. با تحقق ساختار فضایی پیشنهادی، می توان زمینه بهبود تعاملات و روابط مناسب اجتماعی میان ساکنین را که از متغیرهای تأثیرگذار بر مشارکت اجتماعی می باشد، در چارچوب رویکرد اجتماعات محلی انتظار داشت.