مطالعه برخی عوامل اکولوژیک در کشت مخلوط کدوی تخمه کاغذی با نخود و عدس

افزایش تولید در چند کشتی نسبت به تک کشتی، به وجود اختلاف های مرفولوژیک و نیاز های غذایی متفاوت گیاهان و در پی آن بهره گیری بهتر از عوامل محیطی مانند نور، آب و مواد غذایی موجود در خاک نسبت داده شده است. کدوی تخمه کاغذی (cucurbita pepo var styrica) یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که علاوه بر قابل توجه بودن مقدار روغن و پروتئین آن، در درمان اختلالات ابتدایی پروستات و مثانه موثر بوده است. در کشت خالص کدوی تخمه کاغذی بواسطه فضای زیاد بین ردیف ها و تاریخ کاشت نسبتاً دیر آن، به خوبی از زمان و مکان استفاده نمی شود. از اینرو به منظور بررسی سودمندی کشت نخود و عدس در بین ردیف های کدوی تخمه کاغذی در سطوح مختلف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی1387 در مزرعه ایستگاه تحقیقات زراعت های آبی ماهیدشت (به ترتیب با طول و عرض جغرافیایی 46 درجه و 26 دقیقه شرقی، و 34 درجه و8 دقیقه شمالی و ارتفاع 1365 متر از سطح دریا) انجام شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح نیتروژن (125،100،75،0 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره و کرت های فرعی شامل پنج سیستم کاشت (کشت خالص کدوی تخمه کاغذی، کشت کدوی تخمه کاغذی همراه با 4 ردیف نخود و یا عدس و کشت خالص نخود و عدس) بودند. نتایج نشان داد در حالیکه کشت مخلوط بر عملکرد دانه کدوی تخمه کاغذی (بعنوان گیاه اصلی) و عدس تأثیر معنی داری نداشت، عملکرد نخود را بطور معنی داری افزایش داد. مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد روغن، افزایش کارایی مصرف آب و افزایش کارایی تبخیر و تعرق کدوی تخمه کاغذی شد. کشت مخلوط کدوی تخمه کاغذی با نخود و عدس کارایی مصرف آب را تحت تأثیر قرار نداد اما بر روی کارایی مصرف نیتروژن تأثیر مثبت داشت، به طوری که بیشترین کارایی مصرف نیتروژن در کشت مخلوط کدوی تخمه کاغذی با عدس در سطح 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بررسی شاخص های مخلوط و ارزیابی های اقتصادی نشان داد که کشت مخلوط کدوی تخمه کاغذی با نخود و عدس در منطقه کرمانشاه سودمند است. چراکه علاوه بر منافع اقتصادی حاصل از کشت چند محصول، اثرات زیست محیطی مفیدی مانند افزایش کارایی مصرف نیتروژن، کاهش مصرف کود و آبشوبی نیترات و تجمع آن در خاک دارد.