تحلیل الگوی پراکندگی ژئوشیمیایی عناصر بر اساس داده های سطحی و عمقی در منطقه پلی متال تکنار- بردسکن

چکیده کانسار پلی متال تکنار د ر شهرستان بردسکن (استان خراسان رضوی) و زون تکتونیکی تکنا ر واقع شده است. زون تکنار از جنوب به گسل درونه و از شمال به گسل تکنار - ریوش محدود می شود. محدوده های معدنی تکنار در حد فاصل گسل های ساختاری درونه و تکنار - ریوش و در بخش های شمال تا غرب این زون قرار دارند. مجموعه معادن مس تکنار شامل محدوده های تکنار 1، تکنار 2، تکنار 3 و تکنار 4 به لحاظ دارا بودن عناصری نظیر cu، pb، zn، ag، au، sb، bi، ni، cr، hg، ba، mo، w از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار است. اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که کانی سازی محدوده تکنار با تیپ ماسیو اکساید- سولفید (با ویژگی هایی که بخش هایی از آن نزدیک به تیپ کروکو یا آرکئن می باشد) در بخش های مختلف دارای زون های استوک ورک، لایه ای و توده ای بوده و از نظر سنگ شناسی سنگ درونگیر در این نواحی عموماً سریسیت شیست، کلریت شیست تا بیوتیت شیستهایی هستند که گویای درجه دگرگونی در حد رخساره شیست سبز در منطقه می باشند بر اساس مطالعات کانی شناسی انجام گرفته بر روی نمونه های سنگی اخذ شده از نقاط مختلف منطقه، مشخص گردید که ترکیب ماده معدنی بیشتر از کانه های پیریت، کالکوپیریت، مگنتیت، هماتیت و اسفالریت تشکیل گردیده است. کانسار تکنار به علت اهمیت زمین شناسی و کانی سازی توسط محققین بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات بدست آمده گویای آن هستند که در این بررسی ها کمتر به تحلیل اختصاصات ژئوشیمیایی عناصر به منظور دسترسی به شاخص های اکتشافی پرداخته شده است، لذا در این پایان نامه به بررسی نحوه پراکندگی ژئوشیمیایی عناصر در محدوده های تکنار 1 و تکنار 3 پرداخته شده است. در محدوده تک 1، درمحدوده کانی سازی و مجاورت آن برخی از عناصر و اکسیدها مانند cu, pb, zn, bi, fe2o3, as, mno و تا حدود زیادی s, cao, mgo غنی شدگی داشته و در مقابل گروه عناصر و اکسیدهای sio2, na2o, k2o, rb, ni, cr, zr, y دارای روند کاهشی و تهی شدگی می-باشند. عناصر و اکسیدهای tio2, nb, al2o3, v, sb با روندی افزایشی با دور شدن از ماده معدنی روبرو هستند و بعد از مقداری فاصله گرفتن از ماده معدنی به حد نسبتاً ثابتی می رسند. در محدوده تک 3، در کمرپایین دگرسان یافته و بخش کانی سازی گروه عناصر و اکسیدهای cu, th, bi، as, co, p2o5, v, zn, loi ، cao, s, na2o, pb, mgo, tio2 به همراه عناصر fe2o3, mno دارای غنی شدگی بوده و در مقابل عناصر و اکسیدهای al2o3, sb, rb, k2o, nb در بخش کانی سازی شده و کمرپایین دگرسان یافته ماده معدنی دچار تهی شدگی بوده و همراه با افزایش غلظت در کمربالای غیر دگرسان می باشند. افزایش غلظت و کاهش آن نسبت به عمق را در خصوص اکسید f2o3 و عناصر bi و as در گوسن و سنگ درونگیر مجاور شاهد هستیم. از گوسن به سمت زون کانی سازی شاهد افزایش غلظت عناصر و اکسیدهای y، zn و mgo و کاهش غلظت عناصر و اکسیدهای v، sb، tio2، k2o، cr و p2o5 می باشیم. نسبت های fe2o3/na2o، as/k2o، as/na2o، s/nb، s/k2o، s2/(nb.rb) و s2/(k2o.nb) در منطقه مورد مطالعه در اکتشاف ذخیره پلی متال تکنار به عنوان منا سب ترین شاخص های تفکیک زون های کانی سازی شده از غیر کانی سازی شده دارای اهمیت اکتشافی هستند. بررسی ها نشان می دهد که در محدوده تکنار 3، سطح فرسایش کنونی در بالای بخش اصلی کانی-سازی و دگرسان واقع شده و همچنین عناصر کانی ساز در کمر پایین دگرسان نیز به صورت استوک-ورک و رگچه ای تمرکز دارند. واژه های کلیدی: پلی متال، تکنار، اختصاصات ژئوشیمیایی، غنی شدگی، تهی شدگی