اثر کم آبیاری بر ویژگی های کمی و کیفی سه رقم ماش

به منظور بررسی تاثیرکم آبیاری بر ویژگی های کمّی و کیفی سه رقم ماش، آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در شهرستان زهک اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح آبیاری di1) آبیاری بر اساس 45 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک در کل دوره رشد( شاهد) di2) آبیاری بر اساس 70 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک در کل دوره رشد di3) آبیاری بر اساس 70 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک در مرحله رویشی di4) آبیاری بر اس‍اس 70 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک در مرحله زایشی به عنوان عامل اصلی و سه رقم ماش (محلی سیستان و گوهر و پرتو) به عنوان عامل فرعی لحاظ شدند. نتایج بدست آمده در این آزمایش نشان داد تیمار کم آبیاری تأثیر معنی داری بر ویژگی های کمی از قبیل: عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و ارتفاع بوته، ویژگی های کیفی مانند درصد پروتئین و عملکرد پروتئین، ویژگی های فیزیولوژیکی مانند مقدار پرولین و محتوی آب نسبی برگ، مقادیر کلروفیل a و b، فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل کل داشت. همچنین ویژگی های فنولوژیکی مانند تاریخ ظهور جوانه گل، تعداد روز از کاشت تا 50 درصد گلدهی، تعداد روز از کاشت تا رسیدن اولین نیام، از کاشت تا رسیدگی کامل و تعداد روز از ظهور جوانه گل تا رسیدن کامل در ارقام ماش نیز به صورت معنی داری تحت تأثیر تیمارهای کم آبیاری قرار گرفت. در طی اعمال کم آبیاری در مراحل مختلف نمو، تیمار آبیاری بر اساس 70 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک در مـرحله رویشی (di3) نه تنها کاهش معنی دار در عملکرد و اجزای آن نداشت، بلکه بیشترین عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت و طولانی ترین دوره زایشی و رویشی را نیز به دنبال داشت. اگر چه کم آبیاری می تواند ویژگی های کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و فنولوژیکی ماش را تحت تأثیر قرار دهد، اما میزان تأثیر آن به مرحله وقوع تنش بستگی داشت. نتایج نشان داد که رقم محلی سیستانی مقاوم ترین رقم در برابر اعمال کم آبیاری در مراحل مختلف رشدی نسبت به سایر ارقام بود. رقم محلی سیستانی به خاطر طول دوره رویشی و زایشی طولانی تر و ظرفیت تولید عملکرد بالاتر، نسبت به دو رقم دیگر و تطبیق مراحل فنولوژیک آن با شرایط آب و هوایی این منطقه به منظور کشت و کار استفاده شود.