بررسی عوامل فرهنگی – اجتماعی موثر بر پدیده فرمان پذیری در میان شهروندان شهر اصفهان

رساله حاضر به منظور بررسی پدیده فرمان پذیری، بعنوان یکی از موانع توسعه پایدار ارائه می گردد. مطالعه این پدیده از این جهت اهمیت دارد که منجر به بروز شخصیت فرمان پرست میگردد. شخصیتی که بدبین، فرد گرا، احساساتی، پیشوا گرا، متعصب و نهاد گریز است. وجود این شخصیت تهدیدی بزرگ برای سلامت جامعه است که به پشتیبانی آن دیکتاتورها در صحنه ظاهر میشوند. همچنین این پدیده باعث جدایی دولت از ملت و زمینه ساز وابستگی دولت به بیگانگان و سلب فرصتهای تاریخی از ملتها می گردد و به صورت مانعی محکم، سد راه کمال یک ملت می شود. در نتیجه با مطالعه پدیده فرمان پذیری می توان برخی از وجوه مهم توسعه نیافتگی ملتها را درک کرد. در این رساله ضمن بیان دیدگاههای گوناگون پیرامون پدیده فرمان پرستی و استبداد بعنوان دو پدیده همبسته با یکدیگر، زمینه های بروز استبداد وفرمان پذیری، نظریه های مربوط به توجیه فرمان پذیری، ابزارهای فرمان پذیر ساختن مردم و پیامدهای استبداد و فرمان پذیری مورد بحث قرار گرفته اند. در این تحقیق سعی شده است تا با کمک پرسشنامه استاندارد آدورنو که برای بررسی میزان گرایش به فاشیسم و فرمان پرستی طراحی شده بود، میزان گرایش جامعه آماری ( شهروندان شهر اصفهان ) به فرمان پرستی و همچنین چگونگی ارتباط این پدیده با متغیرهای مستقل تحقیق شامل: ساختار پدرسالارانه، موقعیت اقتصادی، سطح تحصیلات، میزان استفاده از انواع رسانه و سن، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. پس از تعیین حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، پرسشنامه ها به روش نمونه گیری سهمیه ای میان پاسخگویان توزیع شد که بر اساس نتایج استخراج شده، میانگین امتیاز ارزشی 86 برای سطح فرمان پرستی نمونه مورد بررسی بدست آمد. امتیازی که می توانست از عدد 30 برای کمترین میزان فرمان پرستی تا عدد 120 برای بیشترین میزان آن در نوسان باشد و حکایت از بالا بودن نسبی سطح فرمان پرستی در میان جامعه آماری داشت. همچنین براساس یافته های این تحقیق ارتباط معناداری میان سطح فرمان پرستی پاسخگویان و متغیرهای سطح تحصیلات، میزان استفاده از رسانه ها و سن گزارش نشد. این درحالیست که فرمان پرستی و وجود ساختار پدرسالارانه در خانواده رابطه ای مستقیم با همبستگی 3/14 را نشان داده است. همچنین میان فرمان پرستی و موقیت اقتصادی شهروندان همبستگی معکوس 3/26 وجود داشته است. بدین معنا که با افزایش توان اقتصادی شهروندان، از میزان فرمان پرستی آنها کاسته می شود و بالعکس.