تولید و ارزیابی خواص نخ تک فیلامنتی پلی پروپیلن حاوی رنگدانه فوتوکرومیک

بکارگیری رنگدانه های کرومیک در ساختار منسوجات، به دلیل قابلیت تغییر رنگ در واکنش به محرک های محیطی در دهه های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است. رنگدانه های فوتوکرومیک با قرارگیری تحت تابش نور تغییر رنگ می دهند و بسته به طول موج تابش ( مانند فرابنفش و مرئی) عکس العمل آنها تغییر می یابد. پیگمنت های فوتوکرومیک با حذف تابش رتگ اولیه خود را باز می یابند. در این تحقیق، نخ پلی پروپیلن تک فیلامنت کشیده نشده با استفاده از دو مستربچ فوتوکرومیک با قابلیت تغییر به رنگ های زرد و آبی تحت تاثیر اشعه ی فرابنفش، تولید شد. این نخ به عنوان پود منسوج تاری – پودی با تار پلی استر – ویسکوز مورد استفاده قرار گرفت. تغییر رنگ نمونه ها با استفاده از اسپکتروفوتومتر انعکاسی قابل حمل، تحت تاثیر منابع نوری d65، d65 + uv، uv و نور خورشید مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند تغییرات روشنایی (l*) با افزایش درصد هر دو مستربچ، در نمونه های نخ تقریباً یکسان می باشد. پس از بافت، وجود نخ پلی استر – ویسکوز تار در پارچه میزان روشنایی نمونه ها را افزایش داده است. مقادیر زردی – آبی(b*) در نمونه های نخ حاوی مستربچ زرد مثبت و در نمونه های حاوی مستربچ آبی منفی می باشد. این شرایط در مورد نمونه های منسوجات (بجز منبع نوری خورشید) نیز مشاهده گردید. بنابراین همانگونه که انتظار می رفت، نمونه های حاوی مستربچ زرد به سمت زردی و نمونه های حاوی مستربچ آبی به سمت آبی تمایل دارند. در نمونه های نخ تغییرات b* با افزایش درصد مستربچ روند منظمی دارد. بدین معنا که افزایش درصد مستربچ زرد باعث افزایش b* و در نتیجه زردتر شدن رنگ نمونه ها می گردد. در مورد مستربچ آبی نیز افزایش درصد مستربچ با کاهش مقدار b* همراه بوده و بنابراین نمونه ها آبی تر می شوند. در نمونه نخ های حاوی مستربچ زرد، مقدار ?e* تحت تاثیر منابع نوری d65+uv، فرابنفش و نور خورشید، با افزایش درصد مستربچ، افزایش می یابد. در نمونه نخ های حاوی مستربچ آبی، این روند افزایشی تحت تاثیر منابع نوری d65+uv و فرابنفش مشاهده می شود. در نمونه های منسوجات، روند خاصی در مقدار ?e* مشاهده نمی شود. تحت تاثیر کلیه منابع نوری، برای هر دو مستربچ فوتوکرومیک با افزایش درصد مستربچ k/s افزایش یافته و به عبارت دیگر نمونه ها پررنگ تر به نظر می رسند. شاخص حفاظت در برابر پرتو فرابنفش(upf) منسوجات فوتوکرومیک، در مقایسه با نمونه ی پلی پروپیلن خالص بالاتر می باشد. این موضوع بیانگر تاثیر مثبت رنگدانه فوتوکرومیک در مسدود نمودن پرتو فرابنفش می باشد. نتایج dsc نشان داد در حالیکه دمای ذوب و تبلور نمونه نخ های حاوی مستربچ فوتوکرومیک تفاوت چشمگیری را نسبت به نمونه ی پلی پروپیلن خالص (مرجع) ندارد، لیکن گرمای ذوب و تبلور آنها نسبت به نمونه ی مرجع کاهش یافته است. تبلور نخ ها به علت سرعت پائین ریسندگی و عدم وجود مرحله کشش در محدوده ی 4 تا 6 درصد می باشد. نتایج نشان داد افزودن دو مستربچ به میزان 5/0 تا 2 درصد، به طور متوسط کاهش حدود 8 درصد را در نیروی پارگی نخ به همراه دارد.