بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی و موانع پیش روی آن در استان ایلام

پراکندگی اراضی عامل محدود کننده ای برای بهره وری و کارایی مزرعه و نیز مانع توسعه پایدار روستایی محسوب می شود. پراکندگی اراضی ناشی از علل مختلفی است. عموماً این پدیده حاصل اجرای اصلاحات و تقسیم اراضی می باشد، اما پدیده-های دیگری نیز همچون فرایندهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فیزیکی آن را تحت تأثیر قرار می دهند. پراکندگی اراضی مسائل و مشکلات زیادی را به همراه دارد. به طوری که استفاده بهینه از آب و خاک را با مشکل روبرو می سازد، به ویژه در مناطقی که به لحاظ شرایط اقلیمی، آب از منابع استراتژیک محسوب می شود. با توجه به مسایل و مشکلات پراکندگی اراضی زراعی، برنامه ریزی و سیاست گذاری کشاورزی برای رفع مشکلات و عوارض ناشی از این مسأله راه حل منطقی و قابل اجرای یکپارچه سازی اراضی را توصیه می کنند که سیاستی در ارتباط با متغیر اندازه زمین جهت بهبود و افزایش تولید محصولات کشاورزی، عقلانی کردن بهره برداری ها و در نهایت دستیابی به توسعه کشاورزی می باشد. در ایران و مخصوصاً در استان ایلام واحدهای بهره برداری دهقانی و خانوادگی به عنوان نظام غالب بهره برداری مطرح است. نظربه اینکه در منطقه مورد مطالعه پراکندگی و خردبودن اراضی به عنوان یکی از موانع اصلی توسعه کشاورزی می باشد، بررسی عوامل موثر بر موافقت کشاورزان با اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی می تواند نقش مهمی در توسعه روستایی و کشاورزی داشته باشد. بنابراین هدف اصلی مطالعه حاضر، بررسی و تعیین عوامل موثر بر موافقت بهره برداران با اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی توسط بهره برداران استان ایلام می باشد. تحقیق حاظر از نوع کاربردی است، که به روش پیمایشی انجام گرفته و ابزار پرسش نامه و فن مصاحبه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده گردید. اطلاعات مورد نیاز از کارشناسان و کشاورزان گردآوری شد. جامعه آماری تحقیق بهره برداران ساکن در روستاهای استان ایلام بودند که از بین آنها 404 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب از بین روستاهای مختلف انتخاب شدند. یافته های این تحقیق نشان می دهد، میانگین اندازه زمین کشاورزی به تفکیک آبی و دیم ، میانگین اندازه بزرگترین قطعه، میانگین اندازه کوچکترین قطعه به تفکیک آبی و دیم و میانگین تعداد قطعات به تفکیک آبی و دیم به ترتیب 99/3، 6/4، 4/1، 93/0، 97/1، 62/1، 7/2 و 37/2 می باشد. یافته های استنباطی حاصل از تحلیل همبستگی نشان می دهد که متغیرهای ویژگی های اجتماعی، میزان تحصیلات کل خانوار، اعتماد به دولت، ویژگی های فرهنگی، ویژگی های اقتصادی و دانش بهره برداران نسبت به طرح یکپارچه سازی با متغیر وابسته تحقیق همبستگی مثبت و معنی دار و متغیرهای سن، ارزش گذاری سنتی اراضی و مطلوبیت مکانی همبستگی منفی و معنی دار با متغیر وابسته تحقیق دارند.