ریخت شناسی دانه ی گرده تیره سنبلیان در استان کرمانشاه

تیره سنبلیان «hyacinthaceae» جنس ها و گونه های متنوع و فرآوانی دارد. در استان کرمانشاه 25 گونه از 5 جنس از این تیره گزارش شده است، بررسی تنوع شکل و ساختمان دانه گرده و زیرساختار آن در گیاهان این تیره دارای اهمیت می باشد. ریــخت شنــاسی دانـــه ی گرده 16 گونه از تیره سنبلیـــان به کمک میکروسکوپ نوری «lm»، 9 گونه به کمک میکروسکوپ الکترونی نگاره «sem» و 6 گونه به کمک میکروسکوپ الکترونی گذاره «tem» مورد بررسی ریخت شناسی قرار گرفت. نمونه های دانه گرده گیاهان از مناطق مختلف طبیعت استان کرمانشاه و نیز از هرباریوم دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی جمع آوری گردید و به کمک کتاب های فلور مورد شناسایی قرار گرفت. دانه گرده کلیه گونه های مورد بررسی منفرد، تک شیاره، آراستار مُشبک تا مشبک ریز، قایقی تا بیـــضی شکل می باشد. بزرگتریـــن اندازه دانـه گرده در گـــونه ornithogalum arcuatum stev. «شیــــرمــــرغ کمانی» (98/0 ± 5/69 میکرومتر) و کوچکترین آن در گونـه bellevalia decolorans bornm. «تمشکیــن کرمانشاهی» (77/0 ± 08/33 میکرومتر) است. تحقیقات به دست آمده توسط میکروسکوپ الکترونی گذاره نشان می دهد که گونه های مورد بررسی از لحاظ ضخــامت اگزین «exine»، ضخامت تکتوم «tectum»، فوت لایر «foot layer»، قطر و طول ستون ها «columellae»، شکل و ضخامت سرستون ها «caput»، نسبت t/f «نسبت تکتوم به فوت لایر»، وجود و یا فقدان اگزین درونـــی «endexine» و ضخـامت لایه های انتیـن «intine» با یکدیـــگر متـــفاوت می باشند. شکل سرستون ها از دایره ایی تا بیضی کشیده و مستطیـــــلی مشاهده گردید. اگزیــــن درونی در ornithgalum brachystachys c.koch «شیرمرغ سرسان» تیغه ایی و در سایر گونه های مورد بررسی بسیار نازک و تکه تکه است. از این رو، تحقیقات گرده شناسی تنوع بسیار زیادی را در گونه های مورد بررسی نشان می دهد و ایــن امر می تواند به تفکیک بیشتر گیاهان این تیــره بپردازد. از طرفی ویژگی های ریخت شناسی دانه گرده این تیره را به تیره لاله در مقیاس وسیع نزدیک می کند. واژه های کلیدی: تیره سنبلیان، دانه گرده، tem ,sem,، آراستار، سرستون، اگزین، انتین، استان کرمانشاه ریخت شناسی دانه ی گرده تیره سنبلیان در استان کرمانشاه pollen morphology of hyacinthaceae family in kermanshah province