مطالعه شرایط رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری سازند آب دراز در دو برش حمام قلعه و پادها

سازند آب دراز یک توالی مارن- کربناته به سن کرتاسه فوقانی است که در حوضه رسوبی کپه داغ از گسترش قابل ملاحظه ای برخوردار است. سیکلهای رسوبی آهک گل سفیدی و مارن یکی از اشکال ویژه رخساره کربناته در این سازند بوده که به فرم تناوب ریتمیک در مقیاس دسی متر تا متر واحدهای گل سفیدی را تشکیل می دهند. طبقات آهک گل سفیدی حاوی 80-95% و طبقات مارنی دارای 65-80% کربنات هستند و در صحرا به صورت تناوبی از لایه های تیره و روشن رخنمون دارند. واحدهای آهک گل سفیدی و مارنی سازند آب دراز در دو برش سطح الارضی حمام قلعه و پادها و چاه شماره 56 خانگیران مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مشاهدات صحرایی و آزمایشگاهی دو رخساره سیلیسی آواری و کربناته شناسایی شده است. رخساره سیلیسی آواری، دو زیر رخساره مارنی و شیلی را در برگرفته و رخساره کربناته شامل زیر رخساره های پکستون - وکستون کلسی اسفردار، پکستون -وکستون اینوسراموس دار و پکستون - وکستون فرامینیفردار است. این رخساره ها در یک محیط دریای باز رسوب کرده و گل سفید این سازند نیز از نوع نسبتاً کم عمق است. داینوفلاژله های آهکی گل-سفیدی در سازند آب دراز به اشکال کروی و بیضوی شامل pithonella sphaerica ، pithonella ovalis و همچنین pirumella است. با توجه به فراوانی پیتونلید، رسوبات گل سفیدی از نوع گل سفید پیتونلیدی هستند. دو سیکل تولیدی (production) و رقیق شدگی(dilution) در تشکیل زوج لایه های سازند آب دراز موثر بوده که سیکل تولیدی به دلیل فراوان تر بودن پیتونلیدها در طبقات گل سفیدی و ضخامت بیش تر طبقات گل سفیدی نسبت به میان لایه های مارنی، سیکل تولیدی فاکتور اصلی در نظر گرفته شده است. منبع مواد غذایی در تشکیل رخساره کربناته از طرف خشکی نبوده بلکه دریایی است. در مطالعات تحت الارضی سه فرکانس غالب بر اساس نمودار اشعه گاما شناسایی شده است که مطابق با سه سیکل 21-23 هزار ساله (precession)، 100 هزار ساله (eccentricity) و 413 هزار ساله (long eccentricity) میلانکوویچ است. سن سنجی مداری بر اساس شمارش سیکلهای eccentricity با سن به دست آمده از داده های بیواستراتیگرافی انطباق دارد. این چرخه ها با نمودار تغییرات درصد کربنات در نمونه های سطح الارضی حمام قلعه و پادها قابل تطبیق است. مهم ترین فرایندهای دیاژنتیکی در سنگ های مارنی و گل سفیدی شامل سیمانی شدن، انحلال، فشردگی، نئومورفیسم افزایشی، پیریتی شدن، آشفتگی زیستی و ایجاد درزه و شکستگی است. وجود رس و همچنین عدم وجود چارچوب دانه ای در میان لایه های مارنی سبب انحلال و فشردگی بیشتر و مقدار کمتر رس و وجود دانه های بیشتر در طبقات گل سفیدی باعث تاثیر بیشتر سیمانی شدن شده است. تفسیر توالی پاراژنتیکی سازند آب دراز نشان دهنده تأثیر فرآیندهای دیاژنزی در محیط های دریایی، تدفینی و بالاآمدگی است.