اثر دو نوع کود زیستی و نیتروژنه روی تجمع نیترات و برخی ویژگیهای کمی وکیفی شنبلیله ( trigonella foenum graecum l. )

چکیده امروزه بدلیل نقش موثر کودهای شیمیایی نیتروژنه روی رشد، عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی، مصرف بی رویه اینگونه کودها فزونی یافته است. کاربرد زیاد کودهای نیتروژنه آلودگی های زیست محیطی و همچنین تجمع نیترات در گیاه به ویژه سبزی های برگی را به همراه می آورد. مصرف این گونه سبزی ها باعث بروز بیماری های مختلف در انسان و دام می گردد، به همین دلیل کودهای زیستی جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی خواهد بود. کودهای مزبور قادرند با تأثیر روی متابولیسم گیاه، تولید هورمون ها و بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، به نحوی باعث افزایش عملکرد شده و آلودگی های زیست محیطی را کاهش دهند. شنبلیله (trigonella foenum-graecum)از جمله سبزی های برگی است که کشت و کار آن در ایران به طور وسیع انجام می گیرد و از جنبه های تغذیه ای و دارویی اهمیت دارد، اما کاربرد کودهای نیتروژنه در آن بالا است. در این تحقیق اثر دو کود زیستی ازتوباکتر و نیتروکسین هر یک به تنهایی و به صورت بذرمال و یا مخلوط با مقادیر مختلف کود نیتروژنه اوره شامل 75، 150، 225 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و هم چنین اوره به صورت مستقل روی برخی ویژگی های کمی وکیفی شنبلیله مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش درتابستان 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 20 تیمار، 4 تکرار و 80 واحد آزمایشی به مرحله اجرا درآمد. عملکرد، وزن تک بوته، سطح و تعداد برگ، درصد ماده خشک، کلروفیل، مواد جامد محلول، تجمع نیترات و غلظت برخی عناصر تحت تأثیر تیمارها اختلاف معنی دار نشان دادند. نتایج حاصل از طرح حاکی از اثر رضایت بخش مصرف کودهای زیستی فوق مخلوط با کود اوره بود، به طوری که تیمار ازتوباکتر + نیتروکسین + 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با عملکرد 92/1807 گرم در متر مربع، ماده خشک 91/25 درصد، تجمع نیترات 3/3581 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک برگ و هم چنین داشتن اثرات مثبت روی ویژگی های کیفی شنبلیله یکی از تیمارهای مفید و قابل توصیه ارزیابی گردید. واژه های کلیدی: شنبلیله، ازتوباکتر، نیتروکسین، اوره، کود زیستی، تجمع نیترات