مطالعه تأثیر تنش خشکی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه در برخی از ارقام کلزا

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه برخی از ارقام کلزا، پارامترهای جوانه زنی بذر، صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاهچه (فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت، پرولین، پروتئین، کلروفیل، آسکوربات و دهیدرو آسکوربات، قندهای محلول و پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء) در آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و سه تکرار ارزیابی شدند. نخست، پنج پتانسیل اسمزی شامل 0، 3/0-، 5/0-، 7/0- و 9/0- mpa با استفاده از غلظت های مختلفpolyethelene glycol (peg) 6000 ایجاد شدند؛ سپس با محاسبه درصد و سرعت جوانه زنی در 13 رقم کلزا (talaie، okp، pf، zarfam، opera، elite، licord، slm046، hyola 401، hyola 308، rgs003، hyola 60و (modena دو رقم slm046 و hyola 308 به ترتیب به عنوان ارقام متحمل و حساس به خشکی انتخاب شدند. سپس با اعمال تنش خشکی (0، 5%، 10% و 15% از peg) بر گیاهچه های 12 روزه به مدت 24 ساعت، صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک بررسی شدند. نتایج نشان داد که تنش سبب کاهش طول ساقه، وزن تر و خشک ساقه در هر دو رقم کلزا شد. از سوی دیگر، خشکی موجب افزایش طول ریشه در ارقام متحمل و حساس، افزایش وزن تر و خشک ریشه در رقم متحمل و کاهش آن ها در رقم حساس گردید. همچنین، تنش کمبود آب فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت، مقدار پروتئین، قندهای محلول و پرولین را در رقم slm046 بیش از رقم hyola 308 افزایش داد. خشکی غلظت مالون دی آلدهید را در رقم حساس بیش از رقم متحمل افزایش داد. بعلاوه، خشکی مقدار کلروفیل کل در هر دو رقم کاهش داد. به طور کلی، رقم slm046 در مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای مقاومت نسبتاً خوبی به تنش خشکی نشان داد و می توان از آن در مواجهه با کمبود آب در اوایل فصل رشد استفاده نمود.