طراحی نظام بهینه ی تخصیص بودجه در سیستمهای حمل و نقل شهری / مطالعه موردی: اصفهان

شاید بتوان انتخاب را مشکل ترین مسأله ی بشر امروز نامید. چرا که از سویی، گزینه های متنوع و متعدد، و از سویی، معیارهای متکثر، در دامنه ای وسیع و با طیفی گسترده ، پیچیدگی انتخاب را نسبت به اعصار قبل، دوچندان کرده است. در این بین، تصمیم گیران و مدیران ارشد، که مدام در معرض انتخاب قرار دارند، و در هر تصمیم باید برآیند نظرات کارشناسان و مدیران مجموعه ی خود را لحاظ نمایند، با مسأله ای به مراتب پیچیده تر از یک انتخاب عادی مواجهند. و برای اتخاذ تصمیمی قابل دفاع، ضروری است که با به کارگیری تکنیک هایی مناسب، تجمیع نظرات خبرگان و نخبگان حوزه ی مأموریتی خود را به دست آورند. حال اگر پیچیدگی های ذاتی یک مسأله، با ابهامات وایهامات معمولِ انتخاب عجین شود، تصمیم گیری را واقعاً بغرنج و طاقت فرسا می نماید. مبحث ترافیک و حمل و نقل شهری که به زعم بسیاری از کارشناسان، مشکل شماره ی یک تمام کلان شهرهاست، در ترکیب با مسأله ای دیگر تحت عنوان بودجه ریزی، که بدون شک از مهم ترین و حساس ترین لایه های مدیریت و برنامه ریزی یک سیستم است، نمونه ای شاخص از مسائل واقعاً پیچیده را می سازد، که تصمیم گیری در آن، مشکل تر از آن است که با محاسبات ساده ی ذهنی و حتی تکنیک های قدیمی، بتوان به نتیجه ای صائب رسید. به هر تقدیر، اهمیت اتخاذ تصمیمات درست در این حوزه و تأثیرات محسوس آن بر آرامش و آسایش شهروندان، نگاهی دقیق به مقوله ی ترافیک و بودجه ریزی، و نیز، کنکاش در تکنیک های جدید تصمیم گیری، از ضروری ترین فعالیت های پژوهشی برای کلان شهرها و حتی شهرهای کوچک تر است. این پژوهش، مبتنی بر مطالعات گسترده ی ترافیکی و بودجه ریزی، بر اساس نظرات کارشناسان و خبرگان این دوحوزه، با به کارگیری تکنیک «فرایند تحلیل سلسله مراتبی» (ahp)، به تعیین اولویت های کلان و خرد ترافیکی و بودجه ریزی، در سیستم های حمل و نقل شهری کلان شهر اصفهان پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که «حفظ سلامت جسمی وروانی شهروندان»، در مقایسه با سایر معیارها، در اولویت اول، و «کاهش مصرف منابع ملی» در اولویت آخر قرار دارد. هم چنین در زمینه ی راه بردهای کلان، تخصیص بودجه به «بهبود سیستم حمل و نقل عمومی» اولویت بالاتر، و تخصیص بودجه به «اصلاح و تقویت زیرساخت های عمرانی» پایین ترین اولویت را دارا می باشد. در حوزه ی مناطق و نواحی شهر اصفهان، نتایج تحقیق بیان گر آن است که در لایه های درونی شهر، تخصیص اعتبارات به «بهبود سیستم اتوبوسرانی» نسبت به سایر گزینه ها اولویت بالاتری دارد. در حالی که در لایه های بیرونی و محیطی شهر، تخصیص بودجه به «راه اندازی و افزایش خطوط مترو» در اولویت اول قرار دارد.