زیباشناسی لطیفه های نور در آرای علاءالدوله سمنانی با تأکید بر نگاره های معراج نامه

پایان نامه
چکیده

خواهش دست یابی به نور وجودی و بررسی تجربه معنوی سالک در مراحل سیر و سلوک عارفانه او همواره موضوع مورد بحث اندیشمندان و حکمای ایرانی بوده است. در جهان صنعتی امروز، که جهان بحران معنویت و اخلاق است، معنویت و عرفان اسلامی با شریعتی روشن، زمینه ای جهت وصول انسان به کمال حقیقی و شکوفایی معرفت فطری او می شود. در این میان ضرورت تدوین و پژوهش در باب لطیفه های نور که در طی سیر مینوی سالک توسط وی رویت می شود، احساس می شود. لطیفه های نور در مبحث عرفانی به کالبدهای نورانی یا (پیامبران نور) به جز کالبد فیزیکی و جسمانی اطلاق می شود و از نظر تعداد نامعلوم و در هر منبع و از قول هر فیلسوفی تعداد خاصی به آن نسبت داده شده است. علاءالدوله سمنانی با مدنظر قراردادن هفت معنای باطنی قرآن و با استناد به هفت پیغمبر درونی و هفت مرتبت وجودی آن، کامل ترین اندام شناسی عرفانی را مطرح کرد که البته هر کدام از این اندام ها به توسط هاله های نورانی و رنگین نمایش و به توسط اندام درک تخیل، که همانا حس خیال نه از نوع توهم بلکه خیال فعال به تجسم و تصور رویت می شوند. روش تحقیق در این رساله به صورت تاریخی و توصیفی انجام شده است. بررسی آرای حکما و اندیشمندان ایرانی در رابطه با مراتب نور به ترتیب تقدم و تأخر تاریخی انجام شده است و مبانی حکمی لطیفه هفت گانه نور و پیامبران وجود در آراء علاءالدوله سمنانی و متناظرات آن در فصلی مجزا به صورت مبسوط بررسی شده است. در بخش پایانی این رساله سعی شده پس از بررسی نگاره هایی از پیامبران در کتاب هایی نظیر، معراج نامه ها و حبیب السیر به شیوه تطبیقی و تحلیلی در حوزه نظریه لطایف نور(پیامبران وجود) سمنانی، به این موضوع برسیم که نگارگر با تکیه به فلسفه عمیق خود و هم آمیزی مفاهیم مذهبی و عرفانی و با توسل به زیبایی شناسی حاکم بر نگارگری(مصور سازی عالم مثال) ،... تناظری را چه به صورت خودآگاه و چه به صورت ناخودآگاه در رنگ و نور ترکیب بندی و پوشش پیامبران و رنگِ لطیفه وجودی آن بزرگوران در این نگاره ها به کار برده است.

منابع مشابه

رمز نور و رنگ در آرای علاءالدوله سمنانی و سیدمحمد نوربخش

توصیف منازل سلوک و اطوار قلب و مکاشفات خلوت، از طریق انوار و الوان در تصوف و عرفان اسلامی، به‌خصوص در طریقۀ کبرویه، و نقش شیخ در این زمینه دارای اهمیت خاصی است. علاءالدوله سمنانی (659- 736) و سیدمحمد نوربخش (795- 869) دو تن از عارفان مشهور این طریقه به‌شمار می‌روند که در آثار خود به این مهم پرداخته‌اند. سمنانی آنچه را که کبرویه، اطوار سبعۀ قلب می‌خواند، به لطایف تعبیر کرده و در تقریر خود هریک ا...

متن کامل

رمز نور و رنگ در آرای علاءالدوله سمنانی و سیدمحمد نوربخش

توصیف منازل سلوک و اطوار قلب و مکاشفات خلوت، از طریق انوار و الوان در تصوف و عرفان اسلامی، به خصوص در طریقۀ کبرویه، و نقش شیخ در این زمینه دارای اهمیت خاصی است. علاءالدوله سمنانی (659- 736) و سیدمحمد نوربخش (795- 869) دو تن از عارفان مشهور این طریقه به شمار می روند که در آثار خود به این مهم پرداخته اند. سمنانی آنچه را که کبرویه، اطوار سبعۀ قلب می خواند، به لطایف تعبیر کرده و در تقریر خود هریک ا...

متن کامل

گرایش‌های شیعی در تصوف علاءالدوله سمنانی

ابوالمکارم رکن‌الدین علاءالدوله احمدبن‌محمدبن‌احمد بیابانکی سمنانی (659ـ736ق)، از عرفای بزرگ کبروی به شمار می‌آید که به اعتبار وی، این طریقت «علائیه» نیز خوانده ‌شده است. خاندان علاءالدوله، از خانواده‌های اصیل و ثروتمند سند بودند که به سمنان کوچ کردند و در عصر ایلخانان، صاحب مشاغل دولتی بودند. دوران زندگی علاءالدوله را به دو دوره، قبل و بعد از توبه و تحول روحانی‌اش، می‌توان تقسیم کرد. این تنبه ...

متن کامل

خوانش گفتمانی نگاره های معراج نامه میرحیدر

معراج نامه ی میرحیدر یکی از نسخه های ارزشمند هنر کتاب آرایی ایران است که به تصویرسازیِ یک روایتِ واحد، در قالب بیش از پنجاه تصویر و نگاره ی متوالی پرداخته و مراحل پی درپی معراجِ شبانه ی حضرت محمد(ص) را نشان می دهد. این معراج نامه که به احتمال بسیار برای دومین امیر تیموری، شاهرخ مصور شده و متعلق به ربعِ دومِ قرن پانزدهم میلادی-نهم هجری است، منبع قابل توجهی در جهت فهمِ مفاهیم و باورهای مذهبی در دوران ت...

15 صفحه اول

مطالعۀ تطبیقی معراج نامۀ علاءالدوله سمنانی و مصیبت نامۀ عطار نیشابوری

معارج باطنی، یا سفرهای انفسی یکی از موارد معرفت­شناختی عرفان اسلامی است؛ مطابق با امر عروج، نفس سالک در سیر تکامل تطورش در مراتب دل، سرّ، روح و خفی از قابلیتی برخوردار می شود که سالک را قادر می­کند مظاهر و تکثّرات بیرونی را در درون تجربه ­کند و هریک را بر باطن خویش عرضه­ کند؛ آنچه از سیر و سفر در این سیاحت باطنی برسالک پدیدار می­شود، بخشی از علم وی نسبت به حقیقت اعیان است؛ معراج علاء الدوله سمنان...

متن کامل

نگاه عارفانه شیخ علاءالدوله سمنانی به جامعه

هدف از این تحقیق، جستجوی ماهیت عرفانی و علل اجتماعی در این قضیه است که شیخ علاءالدوله سمنانی، در کنار حجم غالبی از مضامین عرفان عملی و معرفت الهی، تفاسیر نظری خود را به صورت اشارات پراکنده در مورد مسائل مختلف جامعه ایران در دوره حکومت ایلخانی (7و8ق) مطرح می‌‌سازد، چنان‌‌که نقش عواملی محیطی و خارجی را در تحولات اسلام و تصوف، مهم ارزیابی کرده و به امکان تأثیر بخشی گسترده مشایخ بر تعلیم و تربیت ان...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023