کیفیت زندگی دانشجویان و عوامل مرتبط با آن(مطالعه موردی: دانشجویان دانشکده فنی مهندسی دانشگاه تهران و دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی)

از دهه ی 1970 میلادی و در پی بروز پیامدهای منفی حاصل از تمرکز بر رشد اقتصادی و همچنین برجسته شدن جنبه های اجتماعی توسعه، مفهوم کیفیت زندگی به عنوان شاخصی برای ارزیابی و جهت دادن به برنامه ها و سیاست های توسعه در سطوح مختلف و همچنین اصلاح و تقویت پاردایم های توسعه به ویژه از حیث توسعه ی اجتماعی مورد توجه قرار گرفت. در سال های اخیر تعداد پذیرش دانشجو در رشته های مختلف و به خصوص در رشته های علوم اجتماعی افزایش چشمگیری داشته است. از طرفی میزان بیکاری فارغ التحصیلان این رشته در مقایسه با رشته های فنی مهندسی مسائلی از قبیل افسردگی، احساس بی قدرتی، احساس بی ارزشی را به و جود آورده و در نتیجه باعث شده که دانشجویان از کیفیت زندگی پایینی برخوردار شوند. از سوی دیگر اختصاص بودجه بیشتر به رشته های فنی و بودجه کمتر به رشته های علوم اجتماعی فضای گفتمانی و ساختاری متفاوتی را در رابطه با این رشته به و جود آورده که کیفیت زندگی دانشجویان علوم اجتماعی را بیشتر تحت تآثیر خود قرار داده است. هدف اصلی این مطالعه، تبیین و پیش بینی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی دانشجویانی است، که در دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی مشغول به تحصیل می باشند و از طرف دیگر مقایسه کیفیت زندگی آنها می باشد. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از رهیافت روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی با تاکید بر مفاهیمی چون احساس عدالت، احساس امنیت و امید به آینده طرح ریزی شده است: سیاستگذاری های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی که شیوه توزیع کالا ها و خدمات را در جامعه تعیین می کند و در نهایت در احساس عدالت، احساس امنیت و امید به آینده نمود پیدا می کند، کیفیت زندگی را به عنوان برون داد نهایی این سیاست گذاری ها تحت تأثیر قرار می دهد. در این مطالعه به بررسی نقش متغیرهایی ذکر شده و همچنین نقش متغیرهای جمعیت شناختی و ارتباط آنها با کیفیت زندگی دانشجویان پرداخته شده است. روش تحقیق این پژوهش کمی و تکنیک پیمایش می باشد. داده ها از طریق پرسشنامه ساختار یافته برای 354نفر دانشجو که به طور نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند، گردآوری شد. از روشهای آماری آلفای کرونباخ برای پایایی ابزار سنجش، ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیات، تحلیل واریانس برای آزمون مقایسه میانگین ها و رگرسیون و تحلیل مسیر برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد. براساس یافته های تحقیق رابطه معنی داری بین متغیرهای امید به آینده(52/=r)، احساس عدالت(44/=r)، احساس امنیت(43/=0r) پایگاه اقتصادی- اجتماعی(21/=r) و سن(17/0- =r) با کیفیت زندگی دانشجویان وجود دارد. نتایج رگرسیون نشان می دهد که متغیر وابسته مستقیما تحت تاثیر متغیرهای امید به آینده (44/0=beta)، احساس عدالت(18/0=beta)، احساس امنیت(198/0=beta)، شغل پدر(15/0=beta)، جنسیت(11/0beta)، میزان تحصیلات پدر(19/0beta)، وضعیت اقامت(13/0 =beta)، درآمد(10/0 =beta)، و قومیت(09/0=beta) قرار گرفته است و در مجموع این متغیرها توانسته اند مقدار(50/0= (r square) از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که دانشجویان فنی مهندسی از کیفیت زندگی بالایی نسبت به دانشجویان علوم اجتماعی برخورداند. برای افزایش کیفیت زندگی دانشجویان علوم اجتماعی سیاست گذاری های اقتصادی باید در راستای ایجاد جایگاه های اشتغال، تخصیص بودجه بیشتر به رشته های علوم اجتماعی، ایجاد فضایی که دانشجویان بتوانند خلاقیب خودشان را به ثبوت برسانند و نیز تأمین رفاهی و اجتماعی پیش برده شود. کلید واژه ها: کیفیت زندگی، احساس امنیت، احساس عدالت، امید به آینده، دانشجویان فنی مهندسی، دانشجویان علوم اجتماعی