ادبیات مقاومت ایران و فلسطین در شعر محمود درویش و قیصر امین پور

چکیده: موضوع ادبیات مقاومت به عنوان ادبیاتی پویا و سیال، یکی از مباحثی است که امروزه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، و با محور قرار دادن عزت، پایداری و برانگیختن روحیه امید به خوبی توانسته است در عرصه ی اجتماعی نقش بر جسته ایی را ایفا نماید. این پایان نامه تحت عنوان «ادبیات مقاومت ایران و فلسطین در شعر محمود درویش و قیصر امین پور» به بررسی مولفه های مشترک و متفاوت ادبیات مقاومت در شعر این دو شاعر پرداخته است. یکی از مسائل دنیای کنونی در عرصه بین الملل فلسطین و اشغال آن است. جنگ تحمیلی ایران نیز به نوبه خود طی چند دهه ی اخیر در محافل بین المللی مطرح بوده است بنابراین بیان فرهنگ مبارزه دو کشور از طریق معرفی عناصر اصلی مقاومت گامی به سوی پیشبرد مناسبات ادبی دو کشور محسوب می شود. فصل اول پژوهش به بررسی کلی سیر ادبیات مقاومت در شعر ایران و فلسطین پرداخته است. این گونه ادبی دعوت به کرامت و استبداد ستیزی، امید به پیروزی و حفظ هویت در برابر دشمن را سر لوحه کار خود قرار داده است و می توان از آن به عنوان مرجعی برای شناخت حوادث سیاسی و تاریخی استفاده کرد. با نگاهی اجمالی در فصل بعدی در می یابیم در شعر دو شاعر مورد بحث ، مسائل خاصی برای آنها حائز اهمیت بوده است. در جامعه فلسطینی مهمترین مسأله، وطن و اشغال آن توسط دشمن است، که باعث شده شاعر نیز همانند سایر مردم به این امر توجه بیشتری داشته باشد، اما شاهد نقش پررنگ تر شهادت در شهر قیصر هستیم. فصل سوم نماد و تجلی آن در شعر دو شاعر را بررسی می کند. از بررسی نمادهای مشترک و متفاوت به نظر می رسد که درویش به سبب اختناق سیاسی حاکم بر جامعه، برای بیان بهتر انتقادهای سیاسی و اجتماعی خود، بیشتر از این شیوه ادبی بهره گرفته است. میراث فرهنگی و فلکلور به عنوان عوامل تشکیل دهنده ی هویت ملتها توجه هر دو شاعر مورد نظر را به خود جلب نموده است. از آنجایی جامعه ی هر دو شاعر دین مدار است، بنابراین در اشعار خود میراث دینی را از مهمترین منابع خود بهره برده اند. درویش و امین پور با توانایی های شعری و نیز اطلاعات دینی که از ادیان مختلف داشته اند، توانسته اند میان سه عنصر مسیح، یهود و اسلام را باهم در آمیزند و این چیزی است که امروزه جوامع بشری به وجود آن نیازمند، تا در سایه سار آن بنوانند مسائل خود را حل و فصل کنند. از ویژگیهای برجسته ادبیات مقاومت در شعر درویش و امین پور می توان به عاطفه صادقانه دو شاعر، استفاده از موسیقی، کناری، درونی و موسیقی حروف و مخصوصا موسیقی معنوی نام برد. «ناتورالیسم» نیز صفت برجسته دیگری است که در اکثر اشعار درویش و امین پور موج می زند. کلمات کلیدی: ادبیات مقاومت، مولفه های ادبیات مقاومت، محمود درویش، قیصر امین پور