بررسی اثرات تاغ بر خصوصیات خاک و پوشش گیاهی در منطقه سیستان

بیابان زایی، کاهش توان تولید بیولوژیک و تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که در اثر عوامل طبیعی و انسانی رخ می دهد. از آنجا که عمده ترین تولیدات بیولوژیک در مناطق خشک و نیمه خشک مربوط به تولیدات گیاهی است، لذا تخریب و زوال پوشش گیاهی از بارزترین مصادیق و معیارهای بیابان زایی است. بدین منظور در منطقه سیستان جهت تثبیت شنهای روان، احیا اراضی تخریب یافته و کاهش خسارات ناشی از تخریب این اراضی، اقدام به تاغکاری شده است. کشف روابط بین پوشش گیاهی و خاکی، از موارد اساسی در مدیریت و برنامه ریزی مراتع محسوب می شود. شناخت این روابط برای افزایش بهره وری و جلوگیری از بروز خسارات مالی مهم است. این تحقیق به منظور ارزیابی اثرات تاغکاری بر پارامترهای گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک انجام گردید. به این منظور در اراضی تاغکاری شده (زردتاغ و سیاه تاغ) و اراضی شاهد، بطور جداگانه دو ترانسکت (طول ترانسکت براساس طول رویشگاه) و در طول هر ترانسکت 10 پلات 100 متر مربعی (10×10) بصورت تصادفی مستقر گردید و 28 نمونه خاک از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت گردید و به آزمایشگاه جهت تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از قبیل بافت، ماده آلی، پتاسیم، سدیم، فسفر، ec، ph، منتقل شد. نمونه برداری به صورت سیستماتیک-تصادفی انجام گردید. نتایج تجزیه و تحلیل ها نشانگر افزایش پوشش گیاهی، بهبود ترکیب گیاهی و افزایش یکنواختی پوشش گیاهی در اراضی تاغکاری شده در مقایسه با اراضی شاهد می باشد. همچنین داده های پارامترهای مورد مطالعه خاک با استفاده از روش تجزیه واریانس و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل ها نشانگر آن بود که بافت خاک دو منطقه تفاوت معنی داری نداشته است. همچنین بجز املاح سدیم، بین بقیه خصوصیات خاک بررسی شده در اراضی شاهد و تاغکاری اختلاف معنی دار وجود دارد. در اراضی تاغکاری شده، میزان ماده آلی، پتاسیم، فسفر و ازت بیشتر از اراضی شاهد بود و همچنین خاک دراراضی تاغکاری شده در مقایسه با اراضی شاهد، قلیایی تر و شورتر شده است.