شناسایی و بیولوژی سرخرطومیhypolixus pica (fabricius) روی علف هرز تاج خروس وحشی amaranthus retroflexus l. در دزفول

مورفولوژی، بیولوژی و دینامیسم جمعیت سرخرطومی hypolixus pica (fabricius) روی تاج خروس وحشی amaranthus retroflexus l. در باغات مرکبات دزفول مورد بررسی قرار گرفت. برای توصیف این سرخرطومی، مراحل مختلف آن، شامل تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ جمع آوری شدند. تخم این حشره بیضی شکل و 07/0 ± 89/0 میلیمتر طول و 06/0 ± 54/0 میلیمتر عرض دارد. این حشره دارای چهار سن لاروی بود. طول و عرض بدن لارو سن یک به ترتیب 72/0 ± 29/2، 1/0 ± 99/0، لارو سن دو 52/0 ± 91/5، 33/0 ± 4/1، لارو سن سه 67/0 ± 69/7 ، 26/0 ± 31/2 و لارو سن چهار 94/0 ± 41/11 ، 28/0 ± 62/3 میلیمتراست. شفیره از نوع آزاد و طول و عرض آن به ترتیب 26/0 ± 37/10 و 34/0 ± 34/3 میلیمتراست. طول و عرض حشره بالغ ماده به ترتیب 38/0 ± 95/9 ، 11/0 ± 06/3 و حشره بالغ نر به ترتیب 27/0 ± 86/9 ، 15/0± 9/2 میلیمتراست. این حشره سه نسل در سال تولید می کند و نسل سوم در حقیقت نسل زمستان گذران آن می باشد. در شرایط طبیعی طول دوره رشد تخم 44/0 ± 27/3 ، طول دوره رشد شفیرگی94/0± 96/8 و طول دوره یک نسل از تخم تا بالغ 49/4 ± 71/48 روز تعیین گردید. مطالعه دینامیسم جمعیت این سرخرطومی نشان داد که حشرات بالغ نسل زمستان گذران از نیمه دوم فروردین ماه فعالیت تخم گذاری خود را آغاز کردند. اوج جمعیت تخم حشره در نیمه اول تیر ماه مشاهده شد (23 عدد تخم روی 30 گیاه ). اوج جمعیت لارو زنده در نیمه دوم مرداد ماه بود (103 عدد لارو روی 30 گیاه ). اوج جمعیت حشره بالغ نر و ماده به ترتیب در نیمه دوم مرداد ماه (8 عدد روی 30 گیاه ) و نیمه اول شهریور ماه ( 5 عدد روی 30 گیاه ) بود. تغذیه لارو یک نسل سرخرطومی روی تاج خروس وحشی باعث 31/41 درصد کاهش در میزان بذر گیاه شد. سه گونه پارازیتوئید habrobracon hebetor say، eurytoma curculionum (mayr) و cyrtoptyx sp. از روی لارو سرخرطومی جمع آوری شد.