بررسی واجشناختی لغزش های زبانی در گفتار گویشوران بومی فارسی زبان

مساله پرداخت شده در این پژوهش تحلیل اجمالی و قالب بندی لغزش های زبانی بومی فارسی زبان از دیدگاه واجی می باشد. در حوزه روان شناسی زبان لغزش های زبانی انحرافاتی غیر عمدی و اتفاقی از برنامه گفتاری تعریف می شوند که علت بروزشان مشکلی در کنش زبانی است نه توانش. در انجام این تحقیق از روش میدانی استفاده می شود. به منظور مرور ادبیات نظری و توصیفی مربوطه و گردآوری گزارشات پیشین نیز از شیوه ی کتابخانه ای بهره جسته می شود. به طور کلی دو نوع شیوه برای گردآوری اطلاعات و داده ها در خصوص لغزش زبانی مفروض است: الف) پیکره ای ب) آزمایشی. در شیوه پیکره ای تاکید بر گردآوری داده هایی است که به طور طبیعی و عادی ایجاد شده اند و در شیوه آزمایشی می توان برخی فاکتور ها را دستکاری نمود. در این پژوهش از این دو شیوه ی به تناسب بهره گرفته می شود و از آزمون کی دو به منظور تحلیل آنها استفاده می شود. نتایج برگرفته از این پژوهش نشان می دهد که فرضیه های این تحقیق تایید شده و بدین شرح می باشند: الف) فرایندهای واجی مانند تکرار، جا به جایی، افزایش، حذف، پسین و پیشین شدگی، ادغام، هماهنگی و آمیختگی در بروز انحرافات غیر عمدی زبانی دخیل هستند. ب) طی بروز پدیده لغزش زبانی در زبان فارسی، خوشه های همخوانی دچار شکست می شوند ولی انسایشی ها ماهیت و شکل خود را حفظ می کنند و نمی شکنند. ج) فرایند های واجی مانند تاثیر واج تکراری، محدودیت موقعیت هجا و محدودیت شباهت آوایی بر لغزش های زبان فارسی حاکمند. د) در کل قواعد لغزش زبان فارسی با گرایشات جهانی آن همسو می باشد. نتیجه گیری کلی آن که قواعد لغزش های زبان فارسی در بسیاری از موارد تابع قواعد و گرایشات جهانی می باشد ولی در اندک مواردی خاصیت زبان- ویژگی خود را حفظ می کند. واژگان کلیدی: لغزش زبانی، دانش زبانی، واجشناسی، خطای گفتاری، زبان فارسی.