نقش محورهای فرهنگی و تاریخی منطقه 12 در توسعه گردشگری شهر تهران

چکیده یکی از مهمترین فضاهایی که در کشور های مختلف مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد، نواحی شهری است. برخی از محققان اعتقاد دارند نواحی شهری با تمرکز بالایی از امکانات و جاذبه ها، نیازمندی های بازدیدکنندگان و ساکنان خود را فراهم می سازند. تهران قدیم که قسمت عمده آن در منطقه 12 قرار دارد، ویترین تاریخی پایتخت کشور است ولی جاذبه های فرهنگی نهفته در آن، آنطور که باید شناسایی و مورد استفاده قرار نمی گیرند. این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که در حال حاضر مرکز تاریخی شهر تهران به مسائل مختلفی دچار شده است که حل آنها می تواند سبب افزایش جذابیت و پویایی این مرکز شود. این طرح به صورت موردی به بررسی نقش یک منطقه خاص (هسته تاریخی شهر) در گردشگری شهر تهران می پردازد و تلاش می کند اطلاعات کافی برای پژوهشگران، برنامه ریزان و گردشگران بدست آورد. در این پژوهش سه فرضیه زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفتند: فرضیه اول: منطقه 12 می تواند به عنوان قطب برتر گردشگری تهران معرفی و ظرفیت های قابل استفاده برای گردشگری را در این منطقه از قوه به فعل تبدیل کند. فرضیه دوم: ایجاد مسیرها و محور های ویژه گردشگری در مرکز تاریخی شهر تهران می تواند سبب افزایش جذابیت و مطلوبیت این مراکز برای توسعه گردشگری گردد. فرضیه سوم: توسعه گردشگری میتواند سهم قابل توجهی در بازشناسی بافت تاریخی شهر تهران و تجدید حیات آن داشته باشد. از مهمترین روش های استفاده شده در این پژوهش، روش "توصیفی- تحلیلی" با استفاده از ابزارهای رایج کتابخانه ای و روشهای میدانی مثل مشاهده است و هدف اصلی تحقیق مزبور نیز کشف و ارائه راههای توسعه گردشگری شهر تهران از طریق شناخت پتانسیل ها و محور های فرهنگی گردشگری منطقه 12 (بافت تاریخی) شهر تهران بوده است. در این تحقیق ایجاد محورهای گردشگری بعنوان یکی از روشهای احیای فضاهای تاریخی شهری و جذب توریست مورد بررسی قرار گرفت. طراحی مسیرهای پیاده گردشگری با هدف حفاظت از بافت و رونق بخشیدن به صنعت گردشگری یکی از مهم ترین اقدامات پیشنهادی برای باز زنده سازی این بافت ها به شمار می رود. اهمیت و ارزش این بافت های کهن چنان است که هم اکنون و با محدودترین امکانات ضروری، توانسته اند بسیاری از گردشگران را به خود جذب کنند. با توجه به مطالب ذکر شده به نظر می رسد یکی از موثرترین راهکارها در احیاء دوباره بافت های تاریخی، ایجاد فعالیتهای مجدد در این مناطق با توجه به توانایی های فیزیکی و کالبدی آنهاست. ضمن باز پیرایی بافت تاریخی شهر و جلوگیری از تداوم فرسودگی کالبدی آن، می توان طرح های توسعه گردشگری را براساس احیای مرکز تاریخی شهر تعریف کرد. به نظر می رسد تنها در این صورت می توان مرکز تاریخی شهر (منطقه 12) را به عنوان قلب فرهنگ و تاریخ و گردشگری شهر تهران، حیات مجدد بخشید و آن را به جریان زندگی و فعالیت شهر بازگرداند. تحقیق ضمن معرفی و شناخت پتانسیل های گردشگری و تاریخی منطقه 12، نگاه تازه ای به استفاده و احیای بافت تاریخی تهران به جهت توسعه گردشگری آن دارد. واژه های کلیدی: محورهای فرهنگی- تاریخی ، توسعه گردشگری، قابلیت های مقصد گردشگری ، گردشگری شهری