ناهنجاری های کالبدی در مناطق اسکان غیررسمی شهرها و تأثیر آن بر وقوع ناهنجاری های اجتماعی. مورد مطالعه: منطقه اسکان غیررسمی بی سیم در شهر زنجان

شکلگیری و گسترش سکونتگاههای نامتعارف و خوانگیخته با ویژگیهای نامطلوب کالبدی، اقتصادی و اجتماعی از جمله پیامدهای رشد شهرنشینی در شهر زنجان بوده است. منطقه اسکان غیررسمی بی سیم از جمله مناطق بزرگ اسکان غیررسمی در شهر زنجان است که در اثر مهاجرت های بی رویه و کنترل نشده روستایی شکل گرفته و گسترش یافته است. این محدوده از نظر ویژگی های کالبدی با مشکلات و نارسایی های فراوانی روبروست. مجموعه خصوصیات کالبدی در کنار ویژگی های جمعیتی و اجتماعی حاکم بر منطقه بی سیم باعث شده است تا این محدوده محل تمرکز میزان قابل توجهی از جرایم شهر زنجان باشد. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین عوامل موثر در بروز بزهکاری در منطقه اسکان غیررسمی بی سیم و بررسی تأثیر نارسایی های کالبدی در وقوع ناهنجاری های اجتماعی در این منطقه انجام شده است. در این پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به کار گرفته شده است و به منظور تحلیل الگوهای فضایی بزهکاری در منطقه بی سیم و مقایسه آن با شهر زنجان با استفاده از نرم افزارهای اختصاصی تحلیل فضایی بزهکاری در محیط سامانه های اطلاعات جغرافیایی، روش های آماری مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی (شاخص نزدیک ترین همسایه) و روش تخمین تراکم کرنل به کار گرفته شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد، مهم ترین کانون جرم خیز شهر زنجان بر منطقه اسکان غیررسمی بی سیم انطباق یافته است. میزان تراکم خالص و ناخالص جمعیت در منطقه بی سیم بسیار بیشتر از سایر بخش های شهر زنجان است و به همین میزان نرخ بزهکاری نیز در این منطقه نسبت به سایر مناطق شهر بالاتر است. از سوی دیگر بالا بودن میزان کاربری مسکونی، کمبود یا نبود برخی کاربری های مورد نیاز شهروندان از جمله کاربری های فضای سبز، فرهنگی، گذران اوقات فراغت و نیز نبود کاربری انتظامی که نظارت رسمی در این محدوده را بسیار دشوار ساخته است، در توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرایم و شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری در این منطقه موثر بوده است. به نظر می رسد با تخصیص و ساماندهی سرانه های تأسیساتی، تجهیزاتی و خدماتی، ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم، تعریض شبکه معابر و مکانیابی مراکز انتظامی جهت افزایش نظارت رسمی در این محدوده و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی منطقه بی سیم می توان امکان آسیب پذیری و میزان وقوع جرایم در این محدوده را کاهش داد.