بررسی توزیع متغیر های زبانی فارسی و تهیه اطلس زبانی 184 صورت زبانی در بخش های شهرکی – نارویی و میانکنگی سیستان

پایان نامه حاضر در صدد است تا توزیع جغرافیایی تعدادی از متغیرهای زبانی شامل متغیرهای واجی ، ساختواژی ، واژگانی و نحوی را در گویش سیستانی در دو بخش شهرکی – نارویی و میانکنگی مورد بررسی قرار دهد و با توجه به تفاوت های موجود در گویش سیستانی در این دو بخش اطلس زبانی این متغیرهای زبانی ترسیم گردد و همچنین ، در این راستا ، توزیع جغرافیایی تعدادی از متغیر های زبانی که از فارسی میانه در گویش سیستانی در دو بخش مورد پژوهش باقی مانده اند نشان داده خواهد شد. برای مشخص کردن حوزه ی دقیق هر متغیر زبانی از نقشه و ترسیم خط مرزهای همگویی با استفاده از نرم افزار gis استفاده شده است. برای تعیین متغیر های زبانی راهنما در 28 روستا از یک یا دو نفر از افراد مسن بی سواد یا کم سواد بالای پنجاه سال گفتار آزاد تهیه شد و برای تعیین متغیر های اصلی نیز گفتار آزاد و مصاحبه صورت گرفت. سپس ، پرسشنامه در قالب فهرست واژگان تهیه گردید و به اجرا درآمد. در پایان ، بر اساس داده های بدست آمده ، تفاوت ها و شباهت های موجود در توزیع متغیر های زبانی مربوط و همچنین آثار باقی مانده از فارسی میانه در گویش سیستانی در دو بخش مورد نظر روی نقشه های زبانی نشان داده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از فارسی میانه آثار قابل ملاحظه ای در گویش سیستانی در دو بخش به چشم می خورد که می توان به فرایند کشش واکه ای ، حفظ تعدادی از واکه های دوره ی میانه که در فارسی معیار دچار افراشتگی یا افتادگی شده اند ، حفظ خوشه های همخوانی آغازی اشاره کرد. افزون بر این ، فرایند افراشتگی واکه ای ، افتادگی ، پیشین شدگی ، پسین شدگی واکه ای در این دو بخش به طور قابل ملاحظه ای مشاهده می گردد. همچنین ، بررسی متغیر ها و نقشه ها نشان می دهد که واحد های زبانی در این دو بخش تا حد نسبتا زیادی مشابه هم به کار می روند که این وضعیت در بخش شهرکی - نارویی به لحاظ تراکم جمعیت خیلی بیشتر از بخش میانکنگی به لحاظ پراکندگی جمعیت به چشم می خورد. اما به جهت وجود پاره ای از تفاوت ها در رفتار زبانی گویشوران ، برای گویش سیستانی در این دو منطقه باید لهجه هایی قائل شد که بارزترین آنها لهجه ی بارانی ( با تلفظ محلی bârni ) در بخش میانکنگی می باشد که واحد های زبانی را نزدیکتر به فارسی معیار به کار می برند.