هنجاریابی، پایایی و روایی پرسشنامه طرحواره یانگ (نسخه سوم فرم کوتاه) در دو گروه افراد دارای اختلال روانی و بهنجار در شهر تهران

هدف از اجرای پژوهش، هنجاریابی، پایایی و روایی پرسشنامه ی طرحواره ی یانگ (نسخه ی سوم فرم کوتاه، 2005) بود. جامعه ی آماری عبارت بود از کلیه ی افراد بهنجار و همچنین مبتلایان به اختلال روانی در شهر تهران در تابستان و پاییز 1387. روش مورد استفاده برای نمونه گیری، به صورت نمونه گیری در دسترس بود. ملاک ورود برای افراد نمونه، محدوده ی سنی 50- 20 سال با مدرک تحصیلی دیپلم یا بالاتر از دیپلم بود. جهت انتخاب افراد گروه مبتلا به اختلال روانی، به سه مرکز ارائه دهنده ی خدمات روان شناختی و روان پزشکی مراجعه شد. این افراد بر اساس dsm iv-tr و طبق تشخیص روان پزشک، دارای مشکل روان شناختی بودند و از دو سال قبل تاکنون، روان درمانی به آنها ارائه نشده بود و در زمان پاسخگویی به پرسشنامه ها قادر به برقراری ارتباط بودند. در گروه بهنجار، این افراد به کلینیک های مربوط به خدمات روان شناختی و روان پزشکی مراجعه نکرده بودند و دارای مشکل روان شناختی بر اساس dsm iv-tr نبودند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه ی طرحواره ی یانگ (نسخه ی سوم فرم کوتاه، 2005) با 90 سوال و مقیاس نگرش های ناکارآمد با 40 سوال بود. داده های مأخوذ از پرسشنامه و مقیاس مذکور با دو شیوه ی آمار توصیفی و استنباطی (آزمون نر های استاندارد، تحلیل واریانس چند متغیره، تحلیل عامل، ضریب همبستگی، تحلیل ممیز و جدول منحنی راک) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به این شرح حاصل گردید: طی تحلیل عوامل در گروه بهنجار، 12 عامل شامل 15 طرحواره در 5 عامل اصلی و 60/37 درصد واریانس استخراجی حاصل شد که سه عامل با عوامل 18 گانه ی یانگ مطابقت کامل داشت. ضریب آلفای کرونباخ، روایی همزمان با مقیاس نگرش های ناکارآمد، حساسیت و ویژگی برای مقیاس کلی پرسشنامه ی طرحواره ی یانگ (نسخه ی سوم فرم کوتاه، 2005) و عوامل استخراج شده از آن به صورت مطلوبی مشاهده شد. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش، با توجه به این که 65 نفر از افراد گروه دارای اختلال روانی مبتلا به اختلال خلقی و یا اضطرابی بودند و به دلیل عدم تفاوت معنادار در دو گروه اختلال های خلقی و اضطرابی و همپوشی بالای دو اختلال مذکور، فقط داده های مأخوذ از این تعداد، تحت عنوان گروه دارای اختلال های خلقی و اضطرابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان تفاوت بین دو گروه بهنجار و دارای اختلال های خلقی و اضطرابی، 2% و معنی دار (001/0> p) بود. تفاوت بین دو گروه زنان و مردان معنی دار (001/0 >p)، ولی میزان آن کمتر از 03/0% و ناچیز بود. همچنین تعامل عضویت گروهی (دو گروه بهنجار ودارای اختلال های خلقی و اضطرابی) و جنسیت (گروه زنان و مردان) بر طرحواره ها معنی دار (001/0=p) ولی مقدار آن کمتر از 03/0% و ناچیز بود.