بررسی جامعه شناختی باز تعریف هویت زنان و گرایش آنان به جراحی های زیبا یی در شهر تهران

1-1- مقدمه معمای هویت همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. بخصوص در دهه های گذشته صاحب نظران هر یک به نحوی به آن پرداخته اند. جامعه سنتی سال های سال با نگرش ها، رفتارها و اعتقادات ثابت و نامتحول زندگی کرده است و تغییراتی در آن قابل مشاهده نیست و هر تغییر و بازخوانی هم که از سنت رخ دهد باز در دل پارادایم سنت صورت می گیرد. در باب زنان نیز سالیان سال نگرش وابسته غیر مستقل و ابزاری و جنس دومی حاکم بوده است . دراثر گسترش ارتباطات، نوگرایی و نوسازی در عرصه ی جهان ، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری روی داده که سبب دگرگونی نقش های اجتماعی و نگرش زنان شده است. در کنار دگرگونی ها و تحولات فرهنگی، دگرگونی های اقتصادی و مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی و کارهای درآمدزا و ازدیاد فرصت های تحصیلی و آموزشی مرتبط با آن برای زنان سبب تعدد روابط گروهی و اجتماعی زنان گردیده و در نتیجه تعدد و تکثر منابع هویت ساز زنان را در پی داشته است. با متکثر شدن این منابع و به تبع آن تغییر ذهنیت افراد، نگاه سنتی به زن دچار تغییر شد و زنان به عرصه اجتماع کشیده شدند. خروج از اندرونی و حضور در اجتماع نشان از تحولات در خودتعریفی زنان و آغاز شکل گیری هویت های اجتماعی جدید برای زنان می باشد و سبب کاهش مطلوبیت الگوی زنان سنتی به ویژه در میان زنان تحصیل کرده و شاغل می شود. بنابراین ساختار سنتی خانواده که مبتنی بر تفاو ت های جنسیتی بوده است را زیر سوال برده است. این فرایندها، از سویی باعث کسب ارزشها و نگرشهای جدید در زنان و از سوی دیگر سبب دشواری نقشهای سنتی با نقشهای جدید شده است. و می توان گفت به تعارض اجتماعی زنان منتهی گردیده است. و از آن جایی که هویت، شرط لازم زندگی اجتماعی است تنها راه حل باز تعریف و بازسازی هویت زنان، توسط خود آن هاست. از این رو هویت یابی که پیش از این تحولات و در جامعه سنتی عمدتاً منفعلانه و مبتنی بر عوامل انتسابی به ویژه جنسیت بود و توسط سنت و نهادهای اجتماعی، دینی و سیاسی که نظام های معنایی مشخص را تولید می کردند شکل می گرفت، تحت تاثیر عرضه انبوه منابع اجتماعی و فرهنگی هویت ساز و وسعت یافتن روابط اجتماعی و تعلقات گروهی و آزادی و استقلال نسبی آن ها در خانواده و اجتماع، صورتی فعال و آگاهانه و بازاندیشانه به خود گرفته است. هر چند کار و شغل تعیین کننده طبقه اجتماعی و لذا روش زندگی فرد محسوب می شوند، اما در دهه های اخیر سبک زندگی و عادات مصرفی به منزله شالوده های هویت اجتماعی درک میشوند(بوردیو،1984؛گیدنز،1994). و اهمیت و رواج فزاینده مفهوم مصرف مبین این واقعیت است که ساختار طبقاتی و شغلی دیگر به تنهایی نمی توانند دگرگونی دنیای اجتماعی را توضیح دهند. سبک زندگی را می توان به مجموعه ای از رفتارها تعبیر کرد که فرد آنها را به کار می گیرد تا نه فقط نیازهای جاری او را برآورند بلکه روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خود برگزیده است در برابر دیگران مجسم سازند. اگر تفاوت ها و تمایزهای شیوه ی زندگی که خود ناشی از طرق متفاوت به کارگیری محصولات فرهنگی مادی و نحوه ی درک و تفسیر آن هاست مبنایی برای تعریف منزلت و هویت دانسته شود، آن گاه این شیوه های زندگی اساساً از رهگذر نمایش سطوح ظاهری3 ایجاد می شوند و معنای هر چیز، ظاهر آن چیز خواهد بود(ترنر،1994: 13). هویت اجتماعی به ساده ترین بیان تعریفی است که افراد بر مبنای عضویت در گروه های اجتماعی از خویش دارند. تمامی ویژگی ها و رفتارهایی که تمایزی میان ما و آن ها می گذارند ، مولفه های مفهوم هویت اجتماعی به شمار می روند. بنابراین تلاش برای شناسایی هویت اجتماعی تلاشی است برای تحلیل الگوهای تکرار پذیر کنش ها و نگرش های گروهی. کلی ترین پاسخ به سوال «هویت اجتماعی بر مبنای چه عواملی شکل می گیرد؟» بر مبنای تمایز جامعه سنتی و مدرن استوار است . در واقع در جامعه سنتی مبنای هویت اجتماعی ویژگی های انتسابی است. در صورتی که در دیدگاه مدرن بر دو رویکرد استوار می باشد. در دیدگاه قدیمی تر فعالیت تولیدی و جایگاه فرد در نظام تولیدی یا ساختار شغلی (طبقه) شالوده هویتاجتماعی فرد است و در رویکرد دوم، رفتارهای مصرفی (شیوه زندگی) مبنای شکل گیری هویت اجتماعی فرد محسوب می شود. هر چند کار و شغل تعیین کننده طبقه اجتماعی و لذا روش زندگی فرد محسوب می شوند اما در دهه های اخیر عادات مصرفی به صورت فزاینده به منزله شالوده های هویت اجتماعی درک می شوند. بنابر این ساختار طبقاتی و شغلی که برای مدتی طولانی اصل طلایی تبیین های اجتماعی بود دیگر نمی توانند گوناگونی دنیای اجتماعی را توضیح دهد و دیگر نمی توان به وسیله آن تصویری از جهان ترسیم نمود و تدریجاً سودمندی و کارایی خود را از دست داده است. در چنین وضعیتی مفهوم مصرف و مفاهیم وابسته به آن قابل انعطاف هستند.سر با آرایش مو ،صورت وچشم با انواع وسایل آرایشی ، پوست با تزریق ژل و چربی برای صاف کردن چروک صورت، گردن با کشیدن پوست، سینه با بزرگ کردن باپروتز، شکم با جراحی برای کوچک کردن، پاها و باسن با لیپوساکشن و... همگی دستکاری می شوند و دراصلاحات زیبایی به کار می روند. تقریباً عضوی از بدن نیست که برای تبدیل شدن به یک "زن کامل" مورد مداخله قرار نگرفته باشد. پیشرفت پزشکی در عصر حاضر آن چه که در گذشته به عنوان کارکرد طبیعی بدن معروف بود را به عنوان قلمرویی برای دخالت و اعمال کنترل در نظر گرفته است. و البته همیشه چهره نازیبای خود را با توجیهات کاربردی و نظریه های حمایت گرانه (در مان گر)پنهان کرده است. همان گونه که در گذشته اغلب از استعمار به نام فرایند متمدن سازی نام برده می شود، امروزه نیز صنعت زیبایی، بدن زن را به نام زیبایی و جوانی تحت سیطره خود در آورده است (ک.پ. مورکان،1998: 155). رسانه ها هم نقش مشوق را دارند. هالیود و صنعت مد سازی تعریف های تازه ای از زیبایی وحتی طبیعی بودن در ذهن مردان و زنان جهان ایجاد کرده اند. انتظارات زیبایی که رسانه ها به تصویر می کشند تاثیر بسزایی در خلق اسطوره های زیبایی دارند. جامعه غرب به دلیل تاکیدی که بر فرهنگ وسواس گونه ی چهره می کند سهم بسزایی در ایجادهای اسطوره زیبایی دارد . بنابراین زنان به خصوص در شهرهای بزرگ برای احیای جوانی و زیبایی خود به کارهای تخصصی روی آورده اند. جراحی های زیبایی پدیده ای آشنا است که به تدریج در طی زمان به وقوع پیوسته است . ولی آن چه اهمیت دارد این است که این پدیده به تمام اقشار جامعه سرایت کرده است و همه گیر و بدل به یک عرف شده است . به طوری که افراد از این که عمل جراحی را انجام داده اند نه تنها خجالت نمی کشند، بلکه با افتخار به بینی خود چسب می زنند و در معرض دید همگان قرار می دهند. افزایش شمار افرادی که با دماغ های چسب خورده دیده می شوند، نشان می دهد که این روند شتاب چشم گیری یافته است. اگر چه آمار دقیقی از جراحی های زیبایی در دست نیست. به دلیل پراکنده بودن این گونه جراحی ها و این که بعضی از این گونه جراحی ها در مطب های خصوصی و توسط افرادی صورت می گیرد که فقط یک دوره ی آموزشی آن را طی کرده اند. ولی آن چه مسلم است این است که مسابقه ای پر شتاب برای زیبا شدن به راه افتاده است. به طوری که در روزنامه ها و جراید به چشم می خورد، ایران از نظر تعداد جراحی های زیبایی بینی در دنیا مقام اول را دارد. و این کشور را "پایتخت جراحی بینی جهان" نامیده اند. ایرانیان به هر قیمتی شده حاضرند که این اعمال جراحی را انجام دهند. به قول معروف بکش و خوشگلم کن. در واقع جراحی بینی پینوکیوی جامعه ایرانی است. در این میان جراحی بینی موافقان و مخالفان خود را دارد. موافقان، جراحی زیبایی را برای کاهش رنج افراد و افزایش اعتماد به نفس ضروری می دانند و آن را نوعی هنر به شمار می آورند. مخالفان رواج بی رویه اعمال جراحی زیبایی معتقدند که فضیلت های های پنهان مانند مهربانی، سخاوت و همدلی اکنون از حوزه ی مد خارج شده است و زیبایی همه چیز را تعیین می کند؛ توجه به ظواهر و فراموشی زیبایی ها و ارزش های درونی و انسانی نگران کننده است . در این مطالعه زنان به مثابه مصرف کننده ای در نظر گرفته شده اند که به قصد فایده مندی از چیزی دست به عمل می زنند و نیروی محرکه مصرف هستند و به عنوان کنش گر عقلانی محسوب می شوند و بنابراین بهترین قاضی برای انتخاب علایق خود می باشند و به گفته ژان بودریار افراد فقط به دلیل این که نیاز دارند مصرف نمی کنند. لذا در حوزه مصرف، پویایی های اجتماعی مصرف یعنی الگوی همنوایی، انطباق و رقابت مورد توجه است. بنابر این زنان در پی الگوهای همنوایی انطباق و رقابت تحت تاثیر گروه همالان الگوهای فعالی می سازند و زیبایی شناختی خاص خود را از طریق رفتارهای خلاقانه نشان می دهند. نمونه تحقیق در این مطالعه زنان 45-18 ساله که از جراحی های زیبایی استفاده کرده اند در نظر گرفته شده است و از طریق پیمایش مورد سنجش قرار گرفته اند.در این فصل به بیان مساله تحقیق و ضرورت و اهمیت تحقیق فوق و پرسش های پژوهش و اهداف مورد نظر پژوهش می پردازیم. 2-1- مسئله پژوهش بازاندیشی و تشکیک در بنیان ها که از مشخصات دنیای مدرن و اساساًً انسان مدرن می باشد، منجر به تحولات نگرشی در بسیاری از حوزه ها از جمله حوزه ی زنان شده است. دگرگونی های وسیع در اقتصاد و افزایش مشارکت زنان در بازار کار و مشاغل درآمدزا، دگرگونی های تکنولوژیک در زیست شناسی و کنترل فرزندزایی و به ویژه جنبش های فمینیستی دهه های اخیر و انتشار سریع اندیشه ها در فرهنگ جهانی سبب شده صدای زنان در اکثر نقاط جهان گسترده شود و مبارزات فرهنگی شکل بگیرد که هسته ی اصلی آن حاصل جایگاه و هویت های اجتماعی جدید زنان است زیرا که دیگر زیست جهان زنان، زیست جهان سنتی نیست . تحولاتی که در ساختار خانواده و نقش های زنان رخ داده زمینه دگرگونی شخصیت و هویت اجتماعی زنان را فراهم نموده است. تغییرات نهادی و ساختاری ذکر شده و نهضت های اجتماعی زنان زمینه ساز بازاندیشی در ارزش ها و هویت های شخصی و اجتماعی زنان شده است و به دنبال آن خودتعریفی زنان نیز آغاز شده است. در شرایط حاضر زنان به جای اینکه صرفاً دنباله روی سبک های زندگی از پیش تعیین شده در نظام اجتماعی باشند، تا حدودی انتخاب ها و موقعیت ها را خود تعیین می کنند. اطلاعات وارتباطات الکترونیکی سبک های زندگی زنان را به شیوه های جدید زندگی دیجیتال پیوند زده است و فرهنگ های ویژه ای را جهانی کرده است. نظریه های اجتماعی در رویکردهای اخیر بیشتر بیانگرتفاوت های اجتماعی ، ناشی از روش های مصرف به جای روش های تولیدی است (اباذری، 1380: 226). و جهت گیری جامعه شناسی معاصر به سمت پذیرش اهمیت رو به افزایش حوزه مصرف و فعالیت های سبک زندگی در شکل دادن به هویت شخصی و جمعی است (کرایب،1382: 119) . آن چه در جامعه معاصر اهمیت دارد این واقعیت است که امکان پذیری بدن خود به مثابه یک پروژه،اکنون به روی مخاطبان انبوه باز شده است و دیگر هدف یا آرمان یک گروه نخبه یا فرهنگ بورژوازی ممتاز نیست (ترنر،13:1994) . بنابراین بازتابی بودن هویت در دوره اخیر مدرنیته و کنترل شکل های هویت به راحتی مترادف خواهد بود با دلبستگی به تنظیم یا کنترل بدن به مثابه حامل خویشتن و روش های کنترل و مدیریت بدن به صورت فزاینده ای به عنوان روش های تشخیص تفاوت های میان شیوه زندگی اهمیت و مرکزیت می یابند. پس تنظیم یا انضباط بدن /خود و یا به گفته ترنر:"بدن /خود به منزله پروژه" به این معناست که مسائل و موضوعات کلی تر مربوط به بازآفرینی خویشتن، حداقل تا حدی از طریق دست کاری و دخل و تصرف در بدن به مثابه ابزار انتقال یا وسیله ی علایق شیوه زندگی و لذا هویت فردی و جمعی به حد ظهور می رسد.(ارمکی،57:1381) تاکید فزاینده بر رژیم غذایی، اهمیت ورزش در حفظ شادابی و تناسب اندام و نیز مسئولیت اخلاقی در قبال حفاظت از سلامتی و نمایاندن بدن به مثابه یک تصویر، نشان گر شکل های مدرن تمایز و تشخیص اجتماعی است و دیگر این که نظارت و تنظیم و تعدیل دقیق بدن را می توان داستان یا روایتی دانست که فرد از چگونگی زیستن خود در چارچوب های متفاوت زندگی جمعی نقل می کند. اگر فرد در مقام راوی نگریسته شود ،آن گاه روایت وی تا حد زیادی به خود وی به مثابه عامل بستگی خواهد داشت. بنابراین خلاقیت و آزادی کنش گر در ساختن هویت خود از طریق انتخاب های مصرفی اهمیت اساسی می یابد. در نتیجه هویت فردی و اجتماعی، امری انعطاف پذیر و برساخته ای فرهنگی و اجتماعی است که بیشتر براساس گزینش ها و تفسیرهای کنشگران ساخته می شود نه آن که به واسطه ی موقعیت ساختاری تعیین شود. در نتیجه شیوه زندگی از نمایش سطوح ظاهری یا ظاهر فیزیکی ایجاد می شوند و افراد اهمیت بسیار زیادی به نظارت و مراقبت از ظواهر، خواهند داد که تحت کنترل و در حوزه قدرت آن ها است. و از میان این ظواهر بدن به منزله ی مستقیم ترین و در دسترس ترین قرار گاهی که می تواند حامل و نمایش گر تفاوت ها ی شیوه ی زند گی و شکل های هویت باشد اهمیت اساسی می یابد و بدین سان جسم به یک اصل هویتی بدل می شود. بنابراین باز تابی بودن بدن و روش های مدیریت و کنترل بدن به عنوان روش های تشخیص تفاوت های میان شیوه های زندگی اهمیت و مرکزیت می یابد. در ایران قانون مدنی ما بر کانون گرم خانوادگی تاکید دارد که اساس آن بر اقتدار مرد استوار است و بنابراین نقش مادری و کارهای خانگی بر عهده زن گذارده می شود و کار بیرون از منزل بر عهده ی مرد است مجموعه این عوامل روابط سنتی و مرد سالارانه را در خانواده تحکیم می کند و از طرفی موقعیت زن را هم در بعد فعالیت اجتماعی و اقتصادی تضعیف می کند. ولی در دهه های اخیر بخصوص در شهر های بزرگ با بهره مند شدن زنان از تحصیلات دانشگاهی و روی آوردن به فعالیت های اقتصادی هویت های جدیدی برای زنان رقم زده شده است . زنان ایرانی به بازاندیشی در باره موقعیت ها و هویت های اجتماعی سنتی خود پرداخته اند و قدم به مرحله بلوغ اجتماعی می گذارند و به باز نگری و بازتولید خود می پردازند. اما نکته حائز اهمیت این است که این باز تعریفی به سمت زیبایی گرایش پیدا می کنند و زنان بر اثر این زیبایی هویت جدید خود را رقم می زنند. بنابراین گرایش به جراحی های زیبایی نوعی باز تعریف هویت می باشد. شهر تهران، به عنوان کلان شهری که در معرض تغییرات حاصل از مدرنیته بوده و هست، در دهه های اخیر، دستخوش دگرگونی های ارزشی و رفتاری شده است. گسترش رسانه های گروهی و تبلیغات برنامه ریزی شده وسیع، این تغییرات را تسریع نموده اند. در این دهه ها، زنان که هم حضور بیشتری در عرصه های شغلی و تحصیلی یافته اند و هم در اثر تغییر سبک زندگی، غالبا مسئولیت خرید و تهیه اقلام مصرفی خانواده ها را به عهده گرفته اند، بیشتر مخاطب مدها و تبلیغات مصرفی شده و نحوه حضور و الگوهای ارزشی و نگرشی و رفتاری آنها، تأثیرات فردی و اجتماعی مهم تری بر جای گذارده است. تقریباً همگان (بخصوص زنان) در پی آنند که بدن ، چهره و فیزیک خود را مطابق با الگوهای زیبایی تبلیغ شده بیارایند و احیاناً تغییر دهند. هر روزه تعداد کثیری از دختران جوان (و گاه پسران جوان) را می بینیم که با بهره مندی از خدمات پزشکی و آرایش گری تلاش می کنند که هر چه بیشتر به الگو های زیبایی مد روز نزدیک شوند و با پیوستن به صف "زیبا رویان" از احساس قدرت و رضایت مندی بیشتری برخوردار شوند. اما مسئله این است که در یا بیم آیااین روح زیبایی خواهی جز موجودیت هر زن است و اصولاً انسان ذاتاً زیبایی را دوست دارد یا این که فشار های اجتماعی و پاداش های متعاقب بهره مندی از زیبایی است که زنان را به این سو می کشاند. از سوی دیگر، سرمایه داری غرب، با تمام قوا می کوشد تا با جهانی سازی فرهنگی و اقتصادی و با گسترش و ایجاد مدهای گوناگون، انسان ها را از سرمایه های وجودی شان تهی ساخته و از مقاومت باز دارد و باقیمانده منابع اقتصادی آنها را تصاحب نماید. مقابله با این جریان نیازمند کار فرهنگی گسترده و سیاست گذاری های حساب شده فرهنگی است. در این مسیر لازم است برای شناخت عوامل و ریشه های تغییرات نگرشی و رفتاری زنان در زمینه مد، آرایش، جراحی و نیز در خصوص چالش های هویتی آنان، پژوهش های منظمی صورت گیرد. مقاله حاضر سعی دارد ابتدا با نگاهی جامعه شناسانه به ریشه های افزایش گرایش زنان و دختران جوان به مد و آرایش و جراحی زیبایی پرداخته و ارتباط آن را با چالش های هویتی آنها تحلیل نماید و عواملی را که باز تولید هویت زنان را به سمت زیبایی گرایش می دهد را بشناساند. 3-1-اهمیت و ضرورت تحقیق پرسش در باره ی هویت بی گمان یکی از مهم ترین پرسش ها در حوزه روابط میان افراد و جوامع بوده است چندان که هم خود پیوسته در کانون توجه رسانه های همگانی بوده و هم عرصه ای برای تفسیر و سنجش هر گونه بیان یا بیانیه فراهم کرده است.از سوی دیگر گوناگونی و تضاد آرایی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم درباره ی هویت ارایه می شوند پیچیدگی آن را نشان می دهد و در نتیجه این امر شرایط مطلوبی را برای بررسی های بیشتر در باره ی هویت را ایجاد می کند. در دوران معاصر تحت تاثیر جریانات نوسازی و نوگرایی هم بازاندیشی بیشتری در کنش ها و هویت های انسانی صورت می گیرد و هم نهادها و سازمان های مدرن و رده بندی های مستتر در آن نقش موثری در تحمیل هویت های بیرونی ایفامی کنند. اما افراد در تعدیل این تاثیرات و مقاومت در برابر عوامل ساختاری و فرهنگی و بازسازی هویت های فردی و اجتماعی نقش فعالانه ای ایفا می کنند. بنابراین در کنار عوامل اجتماعی موثر بر نحوه تشکیل خود و هویت شخصی هم گروه بندی های نهادی و تخصیص هویت ها را باید مطالعه کرد و هم چگونگی برخورد و مقابله ی افراد با این رده بندی ها را باید مورد بررسی قرار داد. در فرایند مدرن شدن، شکل های به خصوصی از فردیت ایجاد می شود که بر حوزه های معینی از کنش اجتماعی مثل ذوق و شیوه ی زندگی و مد دلالت دارند و کنترل و دستکاری منظم بدن یکی از ابزار های اساسی است که فرد در معرض دیگران قرار می گیرد. با توجه به اهمیت مفهوم خود در جامعه شناسی و در نظر گرفتن این واقعیت که بدن بخشی از خود یا قرارگاه و حامل خود است ، طبیعی است که جسم بشر به منزله ی محصول فرهنگ ،نظم اجتماعی و تاریخی مورد توجه جامعه شناسان قرار گیرد. از سوی دیگر، سرمایه داری غرب، با تمام قوا می کوشد تا با جهانی سازی فرهنگی و اقتصادی و با گسترش و ایجاد مدهای گوناگون، انسان ها را از سرمایه های وجودی شان تهی ساخته و از مقاومت باز دارد و باقیمانده منابع اقتصادی آنها را تصاحب نماید. مقابله با این جریان نیازمند کار فرهنگی گسترده و سیاست گذاری های حساب شده فرهنگی است. در این مسیر لازم است برای شناخت عوامل و ریشه های تغییرات نگرشی و رفتاری زنان در زمینه مد و آرایش و نیز در خصوص چالش های هویتی آنان، پژوهش های منظمی صورت گیرد. زنان که بیشتر مخاطب مدها و تبلیغات مصرفی و گرایش های زیبایی هستند نحوه حضور و الگوهای ارزشی و نگرشی و رفتاری آنها، تأثیرات فردی و اجتماعی مهم تری بر جامعه می گذارد بنابراین گرایشات آنان نیازمند تحقیقات گسترده تری می باشد. 4-1-پرسش های تحقیق: 1- آیا بین باز تعریف هویت زنان و گرایش آنان به جراحی های زیبایی رابطه ای و جود دارد؟ 2- چه عواملی باعث گرایش زنان به جراحی های زیبایی می شود؟ 3- آیا فشارهای اجتماعی و پاداش های متعاقب بهره مندی از زیبایی است که زنان را به سوی جراحی های زیبایی می کشاند یا این که زیبایی خواهی جزء ماهیت وجودی زنان می باشد؟ 4- بدن و ظاهر جسمانی به مثابه ی مقوله ای مرتبط با هویت فردی و جمعی تا چه حد مبنایی برای ترسیم خطوط تمایز اجتماعی است ؟ 5- آیا این تمایز ها و تفاوت ها به موازات خطوط پایگاه اقتصادی اجتماعی است یا این که استفاده از بدن به مثابه رسانه ی هویت ، مستقل از تمایزات و تعین های ساختاری صورت می پذیرد؟ 5-1-اهداف پژوهش زیبایی، گرایشی کاملاً طبیعی و مشترک بین تمامی انسان ها است اما امروزه گرایش به زیبایی به مرحله ظاهرپرستی و خودنمایی رسیده است. جوانان و نوجوانان و حتی میانسالان به سبب گرایش ها و اقتضای سنی خود و با صرف هزینه های گزاف و قبول عواقب جسمی، روانی و حتی جانی درصدد کسب سهم بیشتر از زیبایی و به دنبال «زیباتر شدن» هستند. در سال های اخیر، الگو های مصرف گرایی ،"بدن"راهمچون سایرحوزه های زندگی آدمی تحت سلطه قرارداده اند. امروزه افراد طبقات مختلف ،بخصوص طبقات متوسط و طبقات بالا، به بدن و ظاهر بیرونی آن توجه فزاینده ای نشان می دهند، به طوری که تقریباً همگان (بخصوص زنان) در پی آنند که بدن ،چهره و فیزیک خود را مطابق با الگوهای زیبایی تبلیغ شده بیارایند و احیاناً تغییر دهند. هر روزه تعداد کثیری از دختران جوان (و گاه پسران جوان) را می بینیم که با بهره مندی از خدمات پزشکی و آرایش گری تلاش می کنند که هر چه بیشتر به الگو های زیبایی مد روز نزدیک شوند و با پیوستن به صف "زیبا رویان" از احساس قدرت و رضایت مندی بیشتری برخوردار شوند. اما مسئله این است که دریابیم آیا این روح زیبایی خواهی جزء موجودیت هر زن است و اصولاًانسان ذاتاً زیبایی را دوست دارد یا این که فشارهای اجتماعی و پاداش های متعاقب بهره مندی از زیبایی است که زنان را به این سو می کشاند . البته از منظر جامعه شناسی قدر مسلم است که نوع کنترل و نظارتی که بر بدن اعمال می شود، نظمی را دنبال می کند که جامعه در پی آن است .بدن فرد، بازنما و بازتولید بدن جامعه است . ( بوردو،1990: 42) هدف از این تحقیق بررسی: 1- رابطه ی باز تعریف هویت اجتماعی زنان و گرایش آنان به جراحی های زیبایی در شهر تهران می با شد. 2-تعیین عواملی که در گرایش زنان به جراحی های زیبایی در شهر تهران نقش دارند. 3- بدن و ظاهر جسمانی تا چه حد از هویت فردی و تا چه حد از تعین های ساختاری تاثیر می پذیرند.