شبیه سازی عملکرد اکوسیستم های مرتعی غرب ایران با مدل century (مطالعه موردی: منطقه سارال کردستان)

این پژوهش به منظور بررسی اثر مدیریت های مختلف چرا، درو و قرق بر عملکرد، کالیبراسیون و ارزیابی مدل century 4.5 و شبیه سازی تولید، پویایی کربن آلی و نیتروژن در اکوسیستم های مرتعی سارال کردستان انجام شده است. برای انجام این تحقیق مراتع مانگاهول- زردوان، شامل سایت چرا شده (1) و سایت درو شده (2) و مراتع بهارستان، شامل سایت قرق شده (3)، سایت چرا شده (4)، سایت کشت گندم (مرتع تبدیل شده) (5) در نظر گرفته شد. پوشش گیاهی از نظر مقدار سرپای زنده، سرپای مرده، لاشبرگ و پوشش تاجی هرگونه مطالعه شد. مقادیر کربن، نیتروژن، فسفر و گوگرد گیاه و خاک همچنین لیگنین گیاه در هر 5 سایت اندازه گیری شد. با استفاده داده های تحقیق و منابع علمی پارامترهای مدل تعیین گردید. مقایسات نشان داد که مقادیر میانگین وزن سرپای مرده، لاشبرگ و مجموع کل مواد گیاهی بالای سطح زمین در دو سایت 1 و 2، همچنین سایت 3 و 4 با هم اختلاف معنی داری دارند. مقادیر وزن سرپای مرده، لاشبرگ و مجموع کل مواد گیاهی بالای سطح زمین در سایت 3 نسبت به سایت 4 و وزن سرپای مرده و مجموع کل مواد گیاهی بالای سطح زمین در سایت 2 نسبت به 1 بیشتر بودند؛ لیکن بین وزن سرپای زنده در دو سایت 1 و 2 و سایت 4 و 4 اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. مقایسه کمیت-های شبیه سازی شده با مشاهده شده نشان داد که کارایی مدل century در شبیه سازی تولید، نیتروژن گیاه و خاک و کربن آلی خاک رضایت بخش است. مدل به خوبی اثر مدیریت های مختلف بر میزان تولید، مقدار نیتروژن گیاه و خاک و کربن آلی خاک را نشان داد. نتایج پیش بینی های مدل در خصوص روند تغییرات تولید، نیتروژن و کربن آلی خاک تحت سناریوهای مختلف حاکی از آن است که در دراز مدت (100 سال) تفاوتی بین مولفه های (تولید، نیتروژن و کربن آلی خاک) مرتع تحت قرق با مرتع تحت چرا با رعایت زمان چرا و ظرفیت چرا ایجاد نخواهد شد. در دراز مدت درو علوفه، چرای مفرط و مرتع تبدیل شده و تحت کشت گندم باعث کاهش عملکرد اکوسیستم خواهد شد. بنابراین کاربری زمین به صورت مرتع تحت چرای دام با رعایت زمان و ظرفیت چرایی به عنوان مناسب ترین گزینه پیشنهاد می گردد.