تحلیل مفاهیم پاکی و ناپاکی در فرهنگ زرتشتیان ایران مطالعه موردی شهر تهران

فرهنگ مجموعه ای از معانی است که از خلال نمادها درک و تفسیر می شود. پژوهش حاضر با رویکرد انسان شناسی نمادین? مری داگلاس به دو مفهوم پاکی و ناپاکی در آیین زرتشتی پرداخته است. هدف اصلی پژوهش شناخت این مفاهیم در میان زرتشتیان، با استفاده از روش تحقیق کیفی است. تمرکز پژوهش، بر وضوح بخشیدن به مفاهیم پاکی و ناپاکی به عنوان اصطلاحاتی انسان شناسانه در آیین زرتشتی، قرار دارد. در این تحقیق ابتدا به انسان شناسی نمادین و نظریه ی مری داگلاس به عنوان حوزه ای نو در ایران، پرداخته شده است. سپس با استفاده از رویکرد نمادین داگلاس، و روش تحقیق کیفی، یافته-هایی در مورد آیین زرتشتی و مقولات پاکی و ناپاکی در این آیین آورده شده است. روش مورد استفاده برای جمع آوری یافته ها در دو سطح اسنادی و میدانی مورد نظر بوده است. در بخش اسنادی کتابهای، وندیداد، شایست ناشایست که قواعد مربوط به پاکی و ناپاکی آیین زرتشتی در این کتابها آمده ، و همچنین کتاب بندهش که تصویری از کیهان شناسی زرتشتی را ارائه می دهد، استفاده شده است. در بخش میدانی که می توان آنرا، بخش پویای پژوهش دانست، پژوهشگر به گردآوری داده-های مربوط به پاکی و ناپاکی میان زرتشتیان ساکن تهران، پرداخته است. زرتشتیان به عنوان گروهی دینی، فرهنگی به مثابه نمایی مدرن از زندگی ایران باستان که وارث بخشی از هویت ایرانی هستند، مورد توجه بوده اند. پژوهشگر در میدان تحقیق(اسنادی و میدانی) خود به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر بوده است: - مفهوم پاکی در فرهنگ زرتشتیان ایران کدام دسته از امور، رفتارها و اشیاء را شامل می شود؟ -مفهوم ناپاکی در فرهنگ زرتشتیان ایران کدام دسته از امور، رفتارها و اشیاء را شامل می شود؟ -معیارهای تمایز پاکی از ناپاکی در فرهنگ زرتشتیان، چیست؟ چهار عنصر آتش، باد، آب و خاک به عنوان مقولات پاکی در آیین زرتشتی شناخته می شوند که نباید این چهار عنصر را آلود. بیشترین تاکید در مقولات ناپاکی بر بدن است. چه زمانی که بدن دارای جان و زنده است و چه زمانی که بدن بیجان و اصطلاحا مرده است. در بخش تبیین بر کالبد جسمانی(بدن) به عنوان نمادی از جهان آفرینش و اجتماع تاکید شده است. نمادی که مرزها و ناپاکی های آن دغدغه ی هویتی برای حفظ مرزها و اهمیت "خود" در برابر "دیگری" را بیان می کند.