روش شناخت اجتماعی در قرآن
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم انسانی
- نویسنده فاطمه امین پور
- استاد راهنما کریم خانمحمدی حمید پارسانیا
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1388
چکیده
شناخت و روش شناخت اجتماعی، از موضوعات مهم و اساسی در حوزه علوم اجتماعی است که در دوره های مختلف تاریخی ـ از گذشته تا کنون ـ رویکردهای مختلفی نسبت به آن وجود داشته است. روش شناسی بنیادین، گونه ای از روش شناسی است که در مقابل روش شناسی کاربردی قرار دارد و انواع مختلف روش های اجتماعی را می توان در ذیل آن قرار داد. روش شناسی بنیادین مبتنی بر مبانی هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی است و به لحاظ بنیادین به بررسی روش های اجتماعی می پردازد. در علوم اجتماعی با سه روش بنیادین پوزیتویسم، تفهمی و رئالیسم انتقادی سر و کار داریم. هر یک از این روش ها از مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی خاص خویش بهره گرفته و در تقابل با یکدیگر قرار دارند. قرآن نیز ـ که محور اصلی در این رساله است ـ به واسطه برخورداری از مبادی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی ویژه خویش، از روش بنیادین «رئالیسم توحیدی» بهره می گیرد. «رئالیسم توحیدی» یعنی واقع گرایی بر مبنای یک حقیقت واحد؛ یعنی خداوند. ویژگی های خاص اندیشه قرآن روش شناسی قرآنی را از مکاتب روش شناختی مدرن متمایز می سازد. قرآن هستی را دارای دو بعد مادی و معنوی دانسته و آن را یکپارچه و با محوریت خداوند حکیم متصور می سازد. همچنین به انسان نگاهی خاص و ارزشمند دارد و کمال نهایی وی را در میزان قرب الهی می داند. قرآن به تمامی ابزارهای حسی، عقلی و وحیانی مرجعیت می بخشد، اما مرجعیت آن ها را در چارچوب مبانی خویش می پذیرد. همه چیز در اندیشه قرآن بر محور ایمان به خداوند قرار می گیرد. بنابراین قرآن به دلیل برخورداری از چنین ویژگی های روش شناختی، واجد کلیه رویکردهای تبیینی و توصیفی، خرد و کلان، تجربی، تفهمی و انتقادی می گردد، اما آنها را در چارچوب توحید و مبتنی بر یک عقبه الهیاتی بازتعریف می کند. این ویژگی ممتاز روش شناسی قرآن است که روش های سکولار فاقد آن هستند و به دلیل چنین فقر معرفتی، با تکیه بر یک ابزار سایر ابزارها را نفی می نمایند. علاوه بر این روش شناسی قرآن به دلیل بهره گیری از ابزار وحی، قابلیت های افزون تری نسبت به روش های مدرن داراست؛ قابلیت فهم و درک عمیق تر و دست یابی به ضرورت های بیشتری در واقعیت اجتماعی.
منابع مشابه
روش مدیریت راهبردی در الگوی قرآن شناخت پیشرفت اجتماعی
چکیده قرآن کریم، کتابی است که از سوی پروردگار خالق تمام موجودات از جمله انسان، نازل گردیده، و بیان کننده نیازهای زندگی بشری برای رشد و تعالی و تکامل است، چنان که فرمود: «تبیانا لکل شیء»؛ و پیامبر اعظم (ص)، با کمک از این آیات، اقدام به تشکیل حکومت به مدت ده سال نمود و در تمام لحظات و مشکلات، راهنمایی های وحیانی راه گشای وی بوده است. در این پژوهش، در صدد برآمدیم تا بر اساس آموزه های ناب وحیانی،...
15 صفحه اولجستاری در شناخت انسان از منظر قرآن
خداوند در قرآن انسان را خلیفه خود خوانده است. در حقیقت میتوان گفت که این اصطلاح بر گروهی از انسانها به صورت تشکیکی اطلاق میشود، این است که شامل پیامبر اکرم (ص)، سایر انبیاء، ائمه معصومین(ع) و اولیای دیگر میشود. در حقیقت هر انسانی بالقوه خلیفه خداست، ولی به فعلیت رسیدن این قوه، بستگی به تلاش فرد و توفیق حق دارد. پژوهش حاضر در صدد است به روش توصیفی-تحلیلی با بهرهگیری از آیات قرآن و با رجوع ب...
متن کاملشناخت در قرآن از نگاه مطهری
شناختشناسى از دیدگاه قرآن در آثار استاد شهید مطهرى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، پس از تقسیم فلسفه به دو بخش هستىشناسى و شناختشناسى، از شناخت حسى و فراحسى سخن به میان آورده است و شناختشناسى - Epistemology - را به علم تفسیر جهان و نفوذ انسان به حقیقت هستى تا فراسوى طبیعت تعریف کرده و تاریخچه شناخت را گذرا آورده است. در ادامه به اهمیّت مسأله شناخت در آثار استاد مطهرى پرداخته و توجّه به...
متن کاملجستاری در شناخت انسان از منظر قرآن
خداوند در قرآن انسان را خلیفه خود خوانده است. در حقیقت میتوان گفت که این اصطلاح بر گروهی از انسانها به صورت تشکیکی اطلاق میشود، این است که شامل پیامبر اکرم (ص)، سایر انبیاء، ائمه معصومین(ع) و اولیای دیگر میشود. در حقیقت هر انسانی بالقوه خلیفه خداست، ولی به فعلیت رسیدن این قوه، بستگی به تلاش فرد و توفیق حق دارد. پژوهش حاضر در صدد است به روش توصیفی-تحلیلی با بهرهگیری از آیات قرآن و با رجوع ب...
متن کاملمبانی انسانشناختی روش تربیتی قرآن و حدیث در بعد اجتماعی
بهطورکلی، چگونگی رفتار در هر سبکی از تربیت، بر جهانبینی حاکم بر آن سبک و نوع نگاه به انسان، مبتنی است و بدون شناخت انسان، شناخت خدا، هستی و چگونگی رفتار انسان در جامعه تبیین نخواهد شد. از-اینرو، این پژوهش به شیوهی توصیفی_ تحلیلی و به روش کتابخانهای، به بررسی این موضوع از دیدگاه قرآن و حدیث می پردازد. از نظر انسانشناسی اسلامی، انسان موجودی دو بعدی(مادی و روحانی)، دارای اختیار، مسئول، الهی...
متن کاملروش شناخت در مکتب نئورئالیسم
پس از مرگ هانس یواخیم مورگنتا در جولای 1980، مکتب جدیدی در سیاست بینالمللی ظهور کرد که نئورئالیسم نام گرفت. مهمترین اندیشمند این مکتب، کنت والتز است که با انتشار کتاب «نظریه سیاست بینالملل»، اصلاحاتی در رئالیسم مورگنتا اعمال کرده و در تحلیل نظم و ناامنی بینالمللی کوشیده است. در مقاله حاضر، مهمترین تمایزهای رئالیسم و نئورئالیسم را با استناد به کتاب والتز بررسی کرده و به این پرسش، پاسخ میدهی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم انسانی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023