ارزیابی پیوندهای بین بخشی با استفاده ار روش بردار ویژه- مطالعه موردی استان تهران

ساختار اقتصاد استان تهران با توجه به سهم بخش خدمات از کل ستانده و اشتغال استان که در سال 1380 به ترتیب 57 و 63 درصد می باشد، خدمات محور به شمار می رود و از این منظر مشابه ساختار اقتصادهای پیشرفته است. هدف این رساله، تبیین ساختار اقتصاد خدمات محور استان با استفاده از الگوی داده- ستانده و پیوندهای بین بخشی به روش بردار ویژه می باشد. سنجش پیوندها با روش بردار ویژه به منظور برطرف نمودن نارسائی های روش های سنتی چنری- واتانابه و راسمیوسن توسط دیازنباخر(dietzenbacher) ارائه شده است. در این راستا، سوال اساسی تحقیق این است که آیا بکارگیری روش بردار ویژه نسبت به روش های سنتی چنری- واتانابه و راسمیوسن می تواند اهمیت بخش های استان را برمبنای میزان ماندگاری واسطه ای در چرخه تولید بهتر و دقیق تر ارزیابی نماید؟ در این رساله، برمبنای تعاریف و مفاهیم مشخص برنامه ریزی منطقه ای، واحد تحلیل منطقه ای مشخص، عوامل و معیارهای اقتصاد فضا و همچنین پایه های آماری ملی- منطقه ای، جدول داده- ستانده سال 1380 استان تهران به روش سهم مکانی تعمیم یافته محاسبه گردید. سپس بر مبنای جدول محاسبه شده، اهمیت بخش های اقتصادی استان برحسب پیوندهای پسین و پیشین در قالب سه روش چنری- واتانابه، راسمیوسن و بردار ویژه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصله نشان می دهند که روش بردار ویژه می تواند اهمیت بخش های اقتصادی استان را بر مبنای میزان ماندگاری واسطه ای بخش ها در چرخه تولید تبیین نماید، بدین صورت که چهار بخش با سهم غالب فعالیت های صنعتی به عنوان بخش کلیدی ظاهر شدند که متوسط سهم تقاضای نهایی از تولید کل آنها برابر 45.5 درصد می باشد، حال آنکه نسبت فوق برای 71 بخش اقتصادی استان، 76درصد است بدین مفهوم که 76 درصد تولیدات کل اقتصاد جذب تقاضای نهایی می گردد و تنها 24درصد از تولید کل اقتصاد در چرخه تولید باقی می ماند و ارزش افزوده ایجاد می نماید. همچنین سهم بالای تقاضای نهایی بخش های خدماتی از تولیدشان (برابر 84 درصد) بیانگر این است که این بخش ها بنابر ماهیت تولیدی شان، مصرفی بوده و اکثر تولیداتشان جذب تقاضای نهایی می شود به عبارت دیگر ماندگاری واسطه ای کمتری در چرخه تولید دارند و براساس روش بردار ویژه که برمبنای ماندگاری واسطه ای بخشی در چرخه تولید است به عنوان بخش کلیدی ظاهر نمی گردند. در نتیجه می توان بیان نمود که روش بردار ویژه توانایی تبیین ساختار اقتصاد خدمات محور استان را ندارد. در مجموع، نتایج حاصله تصویر متفاوتی از ماهیت بخش خدمات نسبت به اقتصادهای پیشرفته به دست می دهد بدین ترتیب به نظر می رسد که ماهیت خدمات در استان تهران برخلاف این اقتصادها، بیشتر خدمات مصرفی است تا خدمات تولیدی.