تصحیح وتعلیقات خداوند نامه صبای کاشانی (قسمت اول)

چکیده «فتح علی خان صبای کاشانی»، ملک الشعرای دربار فتح علی شاه قاجاردر سده دوازدهم هجری در کاشان متولد شد. خانواده او اصالتاً اهل آذربایجان و منتسب به قبیله دنبلی ها هستند. صبا در نزد صباحی بیدگلی شعر و شاعری آموخت و با کسانی چون محمد سحاب، نشاط اصفهانی، آذر و هاتف از شاعران دوره بازگشت حشر و نشر داشت. در سال 1211 هجری در جشن جلوس فتح علی شاه، قصیده غرایی خواند که مورد پسند قرار گرفت و به دربار تقرّب یافته و به مقام ملک الشعرایی مفتخر گردید. مدتی عنوان احتساب الممالکی گرفت و حکومت قم و کاشان بدو تفویض گردید، اما به سب دوری از دربار از شغل خویش کناره گرفت و در سال 1228 به همراه فتح علی شاه عازم جنگ ایران و روس گردید، اما در چند فرسخی زنجان بیمار شد و به تهران مراجعت کرد اما در همین سفر مأمور به نظم کشیدن کتابی در بحر متقارب به نام شاهنشاهنامه گردید. او در سرودن اشعارش پیرو شاعران سبک بازگشت است. مهم ترین آثار او عبارت است از گلشن صبا، شهنشاهنامه، خداوندنامه. هنر بزرگ او در قصیده پردازی است. در این فن از انوری و خاقانی پیروی می کند. صبا از صنایع لفظی و معنوی با مهارت استفاده می نماید و حتی لغات و ترکیبات کهن و نامأنوس را با نهایت هنرمندی به کار می برد. در این رساله، به تصحیح و تعلیق حدود پنج هزار بیت از مثنوی مهم صبا، خداوندنامه، پرداخته و آن را در سه فصل تنظیم کرده ایم: فصل اول در مورد زندگی شاعر و بررسی سبک شعری او در سه سطح زبانی، ادبی و فکری و معرفی نسخه های خطی به کار رفته در این رساله؛ فصل دوم، متن تصحیح شده حدود پنج هزار بیت از خداوندنامه که شامل مقدمه، تاریخ اجداد پیامبر، و لادت آن بزرگوار و ... ؛ و فصل سوم، تعلیقات و توضیحات. کلمات کلیدی: فتح علی خان صبای کاشانی، خداوندنامه، تصحیح و تعلیق، سیره پیامبر (تاریخ اسلام)