مطالعه واژه سازی علمی در دو زبان عربی و انگلیسی با هدفِ یافتنِ روش هایی بهینه برای واژه سازی علمی در زبان فارسی

در این پژوهش روش ساخت واژه های علمی در دو زبان عربی و انگیسی مطالعه شده و سپس با شیوه های ساخت واژه برای مفاهیم نو در زبان فارسی مقایسه گردد . هدف این مطالعه، دست یافتن به روشی بهینه و اقتصادی برای ساخت واژه های علمی در زبان فارسی است. پژوهشگران زیادی درباره ضرورت واژه سازی و بازسازی زبانی و اصول واژه سازی علمی، مقالاتی تالیف نموده اند. روش کار در این پژوهش تحلیل و توصیف است. نتیجه این بررسی نشان می دهد که روش های واژه سازی شامل موارد محدودی است که در این خصوص شباهت های بسیاری بین دو زبان انگلیسی و عربی وجود دارد. اما در این دو زبان تفاوت هایی هم دیده می شود مثلا در زبان انگلیسی بومی سازی خطی- املایی و در زبان عربی تعریب واژگان جدید، دو روشی هستند که برای معادل سازی مفاهیم علمی جدید کاربرد بیشتری دارند. بسیاری از روش های واژه سازی عمومی برای واژه سازی علمی نیز به کار می روند، هر چند که ممکن است بسامد برخی روش ها در واژه سازی علمی بیشتر باشد. روند رسمی واژه سازی و واژه گزینی در زبان فارسی آن گونه که نیازهای روز زبان اقتضا می کند روزآمد و اقتصادی نشده است و تشتت موجود در واژه سازی های رسمی و غیر رسمی مستلزم ارایه راه کار هایی علمی و نظام مند برای واژه سازی در حوزه علم است. بررسی معادل سازی های دو فرهنگ لغت تخصصی "واژگان زبان شناسی عاصی " و "فرهنگ واژگان پزشکی دورلند" نشان داد که که در برخورد با مفـاهیم علمی جدید، زبـان فارسی در پزشکی حـدود 30% واژگـان را به صورت بومی سازی شده ی خطی- املایی به کار می برد و در زبان شناسی برای 100% واژگان معادل فارسی ارایه شده است. چـاره ی کمبود فزاینده و پایان ناپذیر واژه های نو، یافتن ساز وکاری برای واژه گزینی و واژه سازی است که بتواند به طور دائم واژه ی نو در اختیار ما قرار دهد، لذا باید به دنبال یافتن فرایند واژه سازی خودکار باشیم. در این راه، مطالعه روش «تعریب» در عربی و مطالعه ی بومی سازی خطی- املایی در زبان انگلیسی به ما می آموزد که در رشته های علوم پایه، تدوین الگوریتم بومی سازی(فارسی سازی) می تواند بسیار یاری دهنده باشد، یعنی می توان ریشه بسیط الفاظ علمی را از نظر آوایی و املایی بومی سازی کرد و سپس با ترکیب و وندافزایی کلمات مورد نیاز را ساخت. با این کار ضمن تقویت واژه سازی، مشکلات املایی و تلفظی زبانِ علمیِ فارسی نیز، به مرور زمان حل خواهد شد.