بررسی همدید پدیده ی یخبندان در استان فارس

هدف از این پژوهش بررسی علل همدید پدیده یخبندان در استان فارس می باشد، برای دستیابی به این هدف از داده های حداقل دمای روزانه ایستگاههای سینوپتیک استان از قبیل: آباده، ایزدخواست، اقلید، شیراز، زرقان، تخت جمشید، فسا، داراب، لارستان و لامرد که بیش از 10 سال داده آماری داشتند استفاده شده است. در انجام این پژوهش ابتدا روزهای یخبندان در هر ایستگاه استخراج شد سپس با توجه به فرایند تحلیل یخبندان به بررسی و تحلیل آماری روزهای یخبندان نظیر: روزهای آغاز و خاتمه، میانگین روزهای آغاز و خاتمه، فراوانی سالانه و روزانه، تداوم و دوره های یخبندان، تعیین شدت یخبندان و پیش بینی آن پرداخته شد. روزهای یخبندان بر اساس شدت یخبندان در چهار آستانه قرار داده شدند که عبارتند از: یخبندانهای ملایم، متوسط، شدید و بسیار شدید. پس از آن طی فرایند تحلیل همدید یخبندان با استفاده از تحلیل خوشه ای به روش اقلیدسی و ادغام وارد بر روی داده های روزهای آغاز یخبندان پاییزی و خاتمه یخبندان بهاری 12 الگو شناسایی شد. بر اساس میزان فراگیری و شدت یخبندان، در هر خوشه یک روز بعنوان روز نماینده برای تحلیل همدید انتخاب گردید. با استفاده از نقشه های سینوپتیکی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، فشار تراز دریا، جریان رودباد تراز 400 هکتوپاسکال، وزش حرارتی تراز 1000 هکتوپاسکال و دما بر اساس روزهای الگو به مطالعه همدید پدیده یخبندان پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که برای محاسبه احتمال وقوع روزهای یخبندان در هر آستانه نمی توان توزیع احتمالاتی معینی را پیشنهاد نمود و بر اساس همبستگی بین پارامترها مشخص گردید که بین ارتفاع ایستگاههای استان با روزهای آغاز یخبندان رابطه منفی معنادار و با روزهای خاتمه یخبندان رابطه مثبت معناداری وجود دارد. در تحلیل همدید پدیده یخبندان بر اساس الگوهای مختلف جوی مشخص گردیدکه یخبندان های بسیار شدید با ورود زبانه پرفشار واقع در شرق اروپا( روی دریای مدیترانه، دریای سیاه وکشورهای شرق اروپا) از غرب و شمال غربی ایران به محدوده مورد مطالعه حادث می شوند. همزمان با ورود سامانه های فوق در تراز 500 هکتوپاسکال فرود عمیقی در شرق ایران تشکیل می شود که استان فارس در قسمت عقب فرود در منطقه واچرخندی قرار می گیرد این موقعیت باعث انتقال هوای سرد و یخبندان عرضهای بالا به عرض های پایین می شود و باعث وقوع یخبندانهای بسیار شدید فراگیر در این استان می شود.