تحلیل و بررسی یخبندان های شدید حوضه زاینده رود

رویداد یخبندان که بر اثر افت درجه حرارت هوا تا نقطه ی انجماد و کمتر از آن به وقوع می پیوندد، یکی از پدیده های مخرب اقلیمی است که هر ساله به طور مستقیم یا غیر مستقیم خسارات زیادی به بخش های مختلف اقتصادی از جمله: حمل و نقل، صنعت، توریسم، عمران و به ویژه کشاورزی وارد می سازد. همچنین این پدیده بخش انرژی به خصوص توزیع آن را تحت تأثیر قرار می دهد؛ به طوری که در زمان وقوع یخبندان های شدید و فراگیر در کشورمان با کاهش فشار گاز، گرمایش منازل و مراکز اداری و آموزشی با مشکل مواجه می گردد. این پدیده علاوه بر خسارات مادی، خسارات جانی را نیز به دنبال دارد؛ به عنوان مثال طی روزهای 16 تا 21 دیماه 1386 که سرما و یخبندان شدیدی کل کشور را دربرگرفت؛ 126 نفر از هموطنانمان بر اثر تصادفات درون و برون شهری جان خود را از دست دادند. یخبندان بیشترین تأثیر را بر بخش کشاورزی می گذارد. با وقوع این پدیده محصولات حساس به سرما آسیب دیده و تولیدات کشاورزی با محدودیت و خسارت همراه می شوند. بنابراین اوّلین اقدام برای ارائه ی راهکارهای مناسب جهت کاهش خسارات ناشی از این پدیده، مطالعه و بررسی جنبه های مختلف آن از جمله: زمان شروع و خاتمه، شدّت، تداوم و طول دوره بدون یخبندان می باشد. حوضه زاینده رود به عنوان یکی از مناطق عمده ی تولید محصولات کشاورزی هر ساله شاهد وقوع یخبندان می باشد که خسارات زیادی را به بخش کشاورزی منطقه وارد می سازد. در این پژوهش، شدّت یخبندان های حوضه زاینده رود مورد بررسی قرار گرفته و نقشه ی پهنه بندی شدّت های تعیین شده نیز ترسیم شده است. همچنین روند آغاز و خاتمه ی یخبندان 4 ایستگاه هواشناسی حوضه زاینده رود به عنوان ایستگاه های شاخص مناطق اقلیمی مختلف نیز بررسی شده است. برای آگاهی از آخرین تاریخ وقوع دماهای حداقل موثر بر محصولات کشاورزی، 8 آستانه دمایی مشخص و آخرین تاریخ وقوع آن ها در سطوح احتمالی و دوره های بازگشت مختلف محاسبه و نقشه پهنه بندی احتمال 76 درصد ترسیم شده است. با مطالعه ی سینوپتیکی، عامل وقوع دو مورد از شدیدترین یخبندان حوضه زاینده رود نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این پایان نامه در 6 فصل تنظیم شده است: فصل اوّل: طرح تحقیق شامل بیان مسأله، فرضیات، اهداف، کاربرد و پیشینه ی تحقیق است. فصل دوّم: چارچوب مطالعاتی تحقیق که شامل تعریف انواع یخبندان و عوامل موثر در ایجاد آن است. همچنین در این فصل تعریفی برای اصطلاحات و واژگان موجود در بخش های مختلف به کار برده شده است. فصل سوّم: شامل معرفی منطقه ی مورد مطالعه از جمله موقعیت جغرافیایی، وضعیت توپوگرافی، خاک شناسی، اقلیم، منابع آب، ویژگی های جمعیتی و وضعیت کشاورزی می باشد. فصل چهارم: تحلیل آماری شدّت یخبندان های حوضه زاینده رود که شامل تفسیر آمار و روش های مورد استفاده در تحقیق می باشد. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل داده ها در این فصل آورده شده است. فصل پنجم: تحلیل سینوپتیکی دو مورد از شدیدترین یخبندان حوضه زاینده رود طی دوره ی مورد مطالعه به منظور شناسایی عامل اصلی ایجاد آن ها می باشد. فصل ششم: آزمون فرضیات، نتیجه گیری و پیشنهادها